Filips de Goje
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Filips de Goje of Filips III van Boergondië (Dijon, 31 juli 1396 - Brögke, 15 juni 1467) waas d'n hertog van Boergondië van 1419 toet aan zienen doead. Es landjshieër (graof of hertog) van 't graofsjap Vlaandere, 't hertogdóm Braobantj, 't graofsjap Namen en 't hertogdóm Limbörg haet t'r 'n wichtige rol gespeeldj inne gesjiechte vanne Nederlenj. Veur 'ne korten tied waas t'r ouch graof van Charolais. Hae is de stifter vanne Orde van 't Gulje Vlees.
Nao de maord op ziene pap Jan sónger Sjrump dore Armagnacs inne Franse Börgerkrieg tösse de Armagnacs enne Bourguignons, völgdje Filips dem op in 't hertogdóm Boergondië, 't graofsjap Vlaonderen en Artesië. Kort daorop begós Filips aan 'n groeate oetbreijing van zie riek nao 't naordoeaste, worónger d'r in 1429 Name verwórf, in 1430 Limbörg en Braobantj, in 1433 Hollandj, Zieëlandj en Henegouwe en es lèste in 1451 Luuksembörg.
Hae richdje zich ouch oppe intern consolidatie van zien gebiede. In zien rol es d'n hieër vanne Nederlandjse gewèste veurdje d'r väöl hervörminge door die 't bestuur euver zie gebied mekkeliker móste make. Es ieëste begós t'r ane inveuring van e centraal bestuur veur alle Nederlandjse gewèste, esouch 'n centraal rechspraok (de Groeate Raod) en 'n centraal inning van belastingen inne vorm van ein inkel som veur 't ganse gebied, die dore gewèste opgebrach woort mit 'ne verdeilsleutel waat ziezelf opstalje. Veur dit centraal euverlag meugelik te make, stalj Filips de ieëste Staote-Generaal in. Häör ieëste wichtige treffe waas in 't jaor 1464 in Brögke. Dees centraal instèllinge lagte de gróndj veure Nederlenj es e landj (es e grótter gehieël inplaats aafzunjerlike gewèste) dore gewèste gezamelike belange te gaeve taengen einen inkele vórs euver.
De Brögksen opstandj van ambachte in 1436-1438 woort hel daoneer geslage. De Gentsen Opstandj braak oet in 1449 nao aanleijing van e veurstèl toet drekke belastingshöffing op zaat doren hertog. In 1453 woort de Gentse stadsmiliesje verinnewerendj verslage bieje Slaag bie Gavere, 'ne wichtige steeg inne centralisaasje vanne mach.
In 1454 naam Filips nao de Val van Constantinopel 't kruuts aan bie 't Bankèt vanne Fezant, wo de luuj die dao wore de beroemdje eid bieje fezant zwore veur op kruutstrèk te gaon, meugelik veure neerlaog van zie vader bieje Slaag bie Nicopolis in 1396 te wraeke.
Inne ieëste vergadering vanne Staote-Generaal woort 't regentsjap bespraoke bie 't neet-daozeen van Filips, mer 't vertrèk sleipdje aan en veur d'r op kruutstrèk kós gaon zakdje d'r vanaaf 1465 eweg inne seniliteit. Ziene zoon Karel de Stoute naam vanaaf doe de staotszakes euver.