Eslenjers
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Remunjs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Wae de Eslenjers of Este (Eslandjs: eestlased) zeen, hingk aaf van de definitie. 't Geuf 3 definities veur Eslenjers:
- Polletieke definitie: börgers van 't Rippebliek Eslandj. De 2021 geuf 't volges die definitie 1,2 miljoen Eslenjers.
- Etnische definitie: 't Finoegrisch volk det Eslandjs kalt es modersjpraok en/of direk aafsjtamp van luuj mit Eslandjs es modersjpraok.
- Historische definitie: alle luuj die 'n Finoegrische taol kalle en te zuje van de Finse Zee wone. In det geval zeen ouch luuj die Wotisch en Liefs kalle es modersjpraok Eslenjers. Finne, daotaege, wone te noorde van de Finse Zee en zeen dus historisch gezeen gein Eslenjers.
Etnische Eslenjers make zoget 69% oet van de bevolking van häör thoeslandj Eslandj. Naeve de etnische Eslenjers geuf 't nag e deil minderheje in Eslandj, wie de Rósse of Rósso-Eslenjers (25%), de Oekraïners of Oekraïense Eslenjers (1,7%) en de Witrósse of Belarósso-Eslenjers (0,9%); de historische minderheje van Balteduitsers en Eslandjse Zjwede zeen nao d'n Tweede Waereldoorlog gooddeils verdreve of verhoes nao 't boetelandj. Etnische Eslenjers vörme zelf nag 'n klein minderheid in Finlandj en Zjwede.
Waereldwied geuf 't zoget 1 miljoen etnische Eslenjers, wovan 900.000 in Eslandj, 50.000 in Finlandj, 25.500 in Zjwede, 25.000 in de Vereinigde Sjtaote en tösse de 23.000 en 50.000 in Canada. Wiejer geuf 't nag kleinder minderheje in Róslandj (17.000), 't Vereinig Keuninkriek (14.000) en Frankriek (12.500).
In taengesjtèlling toet de anger etnische groepe van de Baltische lenjer, de Letlenjers en de Litouwers, beheure de etnische Eslenjers neet toet 't Baltisch volk, ze sjpraeke dan ouch gein verwantje tale. Same mit de Finne en de Hóngare zeen de Eslenjers e Finoegrisch volk. De meiste Eslenjers zeen historisch lutheraans; de Róssische minderheid meistes oosters-orthodox (veur Róssisch-Orthodox); taengeweurdig zeen Eslenjers aevel veur óngeluivig of neet aangesjlaote bie 'n kèrkelik insjtituut.
Bekinde Eslenjers
[bewirk | brón bewèrke]- Kalevipoeg - mythischen held
- Maimu Berg - sjriefster en politica
- Neeme Järvi - dirigent
- Kaja Kallas - premier van Esland
- Carmen Kass - supermodel
- Paul Keres - sjaker
- Jaan Kross - romansjriever
- Lembitu - militaire leier
- Viivi Luik - sjriefster
- Arvo Pärt - kómpenis
- Kalle Randalu - pianis
- Evar Saar - toponymis en aktivis van de Võro-taal
- Otto Strandman - politieker
- Anton Hansen Tammsaare - romansjriever
- Erkki-Sven Tüür - kómpenis
- Eduard Vilde - romansjriever