Escherichia coli
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Escherichia coli of E. coli, inne vouksmóndj bekandj es de stróntjbakteerje, is 'n gramnegatief, staafvörmige bacterie, behuuerendje toet de Proteobacteria, die van netuur veurkump innen diekken derm van zougdere, worónger de miens. Hie hölp t'r bieje vertaering van 't aetes, 't aanmake van vitamine K enne besjurming taenge de greuj van anger, sjajelike bacterië. Zie is verneump nao d'n Duutsje microbioloog Theodor Escherich.
In 1927 haet m'n 'ne variant van E. coli isoleerdj waat me väöl gebroek bie laboratoriumóngerzeuk. Deze variant is neet gevieërlik veure gezóndjheid en haet es e veurdeil det t'r zich hieël snel deiltj, wodoor me binne korten tied väöl zjinneraasjes kan opkwieëke. Ouch is 't genoom vrie eiveljig mit sumpel gene; 't is gans in kaart gebrach.
E. coli wuuert same mit oetwirpsele 't lief oet geduudj. Wen me de bacterie aantröf in water, dan wies dit d'rop det det besmetj is wore mit oetwirpsele.
Euver 't algemein is dees bacterie neet sjajelik, mer es de plasbuus besmetj wuuert mit dermbacterieje kan 't leie toet 'n blaosóntstaeking. Boetedet kan de bacterie bie 'n dermperforaasje inne normaal steriel boekhäöldje terechkómme, waat kan leie toet 'n meugelik doeajelike boekvleesóntstaeking. Es litste guuef 't bepaoldje gemuteerdje vörm die vergiftigdje stóffe perducere; dees veroearzake gekrenkdjes wen vleis neet tegooj wuuert opgewurmp of gruuente neet tegooj wuuert aafgespeuldj.