Ein
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
- Dit artikel geit euver 't getaal en 't ciefer 1; veur 't jaor, zuuch: 1.
Ein (1) is e ciefer en 't netuurlik getaal det völg op 't getaal nól en veuraafgeit aan twieë.
Eigesjappe
[bewirk | brón bewèrke]'t Getal 1 heet diverse eigesjappe die 't mèt aander getalle neet deilt. Zoe is 't zien eige kedraot (1 × 1 = 1), zienen eige wortel () en blijf 't ouch verluf tot eder aander mach geliek aon ziechzelf (1²⁶ = 1, um mer get te neume).
1 is bij väöl berekeninge e fundamenteel punt. Bij 'n vermeinegvöldeging ab weurt de oetkoms groeter es a wienie factor b groeter es 1 is; is dee factor positief meh kleinder es 1, daan weurt de oetkoms kleinder es a. Bij 'n deiling weurt de oetkoms zjus groeter es a wienie b oonder de 1 meh bove de nul ligk (en kleinder wienie a>1). In allebei de gevel is de oetkoms a es b=1.
x⁰ is geliek aon 1 es x≠0. x⁻¹ kin me daan weer te berekene door x op 1 te deile, dus . Bij hoeger negatieve machte deilt me 't kedraot, de daarde mach, de veerde mach etc. op 1, beveurbeeld .
Um al dees bezunder eigesjappe heet 't getal ein 'ne speciaole status. 't Is 'n eige oonderverzameling binne de verzameling vaan natuurleke getalle, neve de nul, de priemgetalle en de samegestèlde getalle. 1 is daorum ouch, bij definitie, zelf gei priemgetal.
Ciefer
[bewirk | brón bewèrke]'t Teike det allewiel inne wèsterse werreld wuuertj gebroek veur 't getaal 1 aan te gaeve is 'n vertikaal lien, döks mit 'ne sjreef baovenaan en sómtieds mit e horizontaal lienke óngeraan. 't Vindj zienen oearsprónk trögk bieje Indische cultuur, die 1 sjreven es 'n vertikaal lien, geliek wie de Sjineze, die dit horizontaal doon: 一. 't Getaal 1 haet väöl euvereinkómste mit 't Romeins getaal I det dezelvendje waerd haet.
Wen me 1 sjrief mit 'ne lange sjreef, kan me 't getaal zeuve (7) sjrieve mit 'ne horizontale streep dore vertikaal lien.
Mattematiek
[bewirk | brón bewèrke]Veur eder getaal x guldj:
- vermeinigvöljige: x × 1 = 1 × x = x;
- deile: x ÷ 1 = x;
- exponentieel (machsverhöffe): x1 = x en 1x = 1.