Karaat
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
D'r karaat is 'n eenheed die twieë betekenisse kan ha.
Karaat es massa
[bewirk | brón bewèrke]D'r karaat is 'n eenheed vör massa, die gebroekd wert vör edelsjtèng. 't Waoërd is aafkomstig van 't Griekse waoërd keration (vruch van d'r johannesbroeëdboom) dat via 't Arabisch en Italiaans in de Westeuropese tale en ooch 't Limburgs kieëm. In 't verlaeje howwe de versjèjje leng hönne ège karaat, dae oongeveer övereenkieëm mèt de massa van e johannesbroeëdboomzäödsje, dat gebroekd waoërt óp precisiewaegsjale vanwege hön cónstaante massa. Op 20 mei 1875 waoërt bie de Meterconventie ooch d'r metrische karaat vasgesjtèld en wal óp 200 milligram. Oonder mieë Belsj, Duutsjlaand en Fraankriek tekende dat verdrag ooch in dat jaor. Ingelaand volgde in 1875 en Nederland in 1929. Saer 1907 zów Nederland d'r metrische karaat evvel al gebroeke.
Karaat es gehalte
[bewirk | brón bewèrke]D'r karaat is ooch 'n eenheed oeëin 't massagehalte an edelmetale zoewie good in legeringe wert aangeduid. Ene karaat is dan e 24e massadeel zuver edelmetaal vör 'n massahoeveelheed legering. 24 karaat is dus zuver good, bie 12 karaat is 50% van de massa zuver good, enzoewieër. 1 karaat keumt dus övereen mèt 4 1/6 gewichsprocaent.