Biotechnologie
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De biotechnologie besjeftig zich mitte technieke veur biologie te gebroeke veur praktische aafzichter en is 'n hieël breid terrein det zich oetstrèk van 't make van kieës toet hieël modern laboratoriumwirk. De naam kump vanne Griekse wäörd βιος (bios: "laeve") en τεγνικος (technikos: "gebroek") en mèntj dus litterlik "'t gebroek van 't laeve".
Veurbiljer van biotechnologie zeen 't foeke van dere, 't veraedele van plantje en 't fermentere van biologisch matterjaal. Bie fermentatie waere bacterieje, celculture of sjummele, wie gis, ingezatj. Dit wuuertj toegepas tiejes 't broewe van beer, 't make van kieës en yoghurt enne vinificatie van wien. Aafgezatj taenge klassieke biotechnologie wuuertj van modern biotechnologie gespraoke wen gebroek gemaak wuuertj van recombinant-DNA-technologie.
Modern biotechnologie
[bewirk | brón bewèrke]Van moderne biotechnologie is spraok wen gebroek wuuertj gemaak van recombinant-DNA-technologie. Hiemit kónne DNA-fragmenten oppernuuj waere gecombineerdj. Dees techniek besteitj nag mer inkel decennia, naodet 't meugelik woort DNA te analyseren en te modificere. In 1974 woort óntdèk det de kroeangalbacterie Agrobacterium tumefaciens e DNA-stökske van 'n plasmied euverdroog nao 't plantjgenoom van ziene gashieër en det dit stökske DNA de plantj aanzadje toete vörming van kroeangallen oppe reut. Door wiejer óngerzeuk haet me gelieërdj gerich de eigesjappe van celle te beïnvloje. Dees techniek maak 't meugelik organisme aan te passe veur effectiever aan te sloeten oppe beheufdje. Door ónbekèndjheid mitte gevolge veure gezóndjheid en 't miljeu waere ggo's oetveurig getes; dit in taengestèlling toet rassen oete klassieke plantjveraedeling, veurdet die waere vriegegaove.