Zefke Mols

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Zittesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Anton Pieter Joseph Mols, in de volkmóndj Zefke Mols (Zitterd, 11 juli 1874 – Zitterd, 15 september 1955) waas ein karakteristiek sjtraottype oet Zitterd.

Biografie

Zefke waas de tweëde zoon oet ’t gezin van Peter Joseph Mols en Maria van de Velde, dat gezaegend waas mèt ach kènjer. Allebei zien awwesj sjtórve vrie jónk, zien moder op 1-2-1879 op 28-jaorige laeftied en zien vader op 27-8-1885 op 41-jaorige laeftied wiej Zefke pas 11 jaor waas. De femielie Mols sjtamde oet ein gesjlach van marsjkrieëmesj, ein beroep dat allein mèr in de wèntjer woort oetgeoefend. In de zomer trok ’t heële gezin nao Duutsjlandj óm in de sjteinfebrieke te wirke.
Mèt zien tweëde moder, Maria Schumans, womit zien vader in november 1880 trouwde, hèj Zefke ein sjlechte relatie en óm häör oet de waeg te gaon zoch hae de hoeselikheid op van de femielie van zien vrundje Martin Marx.

Op zien vieftieënde kroog hae, same mèt Martin Marx en Pit Verhagen, ein anger vrundje, werk es leërling-sigaremaker biej Arnolds in Wehr. Vanaaf 1907 reisde hae veur ’t bedrief door Duutsjlandj mèt sigaremónsjtesj óm zoadounde verkoupordesj bènne te haole. Wiej hae in 1908 in Karlsruhe waas en biej feëstelikheje dao 'ne man woort vermaord, woort Zefke es verdachte opgepak en ènjeloas verheuërd. Oetèntelik woort hae zónger bewies veraordeild tot ein laeveslange gevangenissjtraof. In 1914 woort hae aevel vriejgelaote wiej de echte maordenaer zich meldje. Wiej dae man namelik woort opgerope veur militaire deens vanwaege de Eësjte Waereldaorlog, bedach dae zich en góng lever in de gevangenis zitte es op ’t sjlaagveldj te sjterve.
Zefke waas nao zien vriejlaoting zoadanig aangesjlage dat hae ein zjwervend besjtaon góng lieje. Hae knapde wirkskes op biej boere in ruul veur aete en óngerdaak. Zoa zjwórf hae ouch door Frankriek, pès dat hae dan in 1924 weier in Limburg terech kaom en ein tiedje in Vlorp verbleef. In 1925 woort hae opgepak veur landjlouperiej en kaom hae in ein wirkkamp veur baedelaers en zjwervesj in ’t Drenthse Veenhuizen terech.

In 1928 kaom hae weier in Zitterd in ein logemènt terech en later vónj hae óngerdaak biej ziene vruigere vrundj, Martin Marx, wo hae in de sjuur op de houk van de Walsjtraot eine vaste sjtek vónj. Wiej Marx góng verhoeze nao de Paerdesjtraot, verhoesde Zefke geweun mit. Van de gemeinte woort gedoog dat hae in de sjuur aan de Paerdesjtraot moch blieve en d'r woort zelfs sjriftelik door de gemeintesecretatis vasgelag dat hae pès aan ziene doad en ouch nao ’t eventueel euverlieje van Martin Marx, euver de sjuur moch blieve besjikke. Wiej ’t dan ouch gebeurde.
Van de buurtbewonesj kroog hae dageliks aete en drènke en Maatsjappelik Werk veurzaog de femielie Marx regelmaotig van de neuëdige middele óm Zefke te verzörge, zoa-es kleijer, óngergoud en sjeun. In 1947 kroog de femielie Marx gedaon dat de gemeinte elektrisch leich in de sjuur leit aanlègke, tot volle tevrejeheid van Zefke.

Kontak mèt zien ómgaeving hèj hae nauweliks en hae waas ouch neit erg sjpraakzaam. Hae praote allein mèr mèt luuj die hae goud in vertrouwe koosj numme. Euverdaag leip hae meistal wat door Zitterd en väöl luuj en middesjtendesj sjtopde 'm dan vanalles toe zoa-es sigare, woosjte of anger aeteswaar. Ouch nóm hae dèks medaajes aan van de luuj en die droug hae dan op zien kleijer. Oetèntelik woort hae ein vaste versjiening in de Zittesje bènnesjtad en Zef waas dan ouch eine van Zitterd. D'r sjtraalde get van häöm oet en hae dwóng väöl respek aaf. Sjlaope deeg hae aan de wal, op de plek die bekènd sjtóng es de Sjiefbaan, aan de vout van eine awwe kesjtaanjeleboum ónger de vrieje hemel, en wèsje deeg hae zich aan de aw waterpómp op de mert.

In d’n aorlog

Opvallend waas zien rol in de aorlog 1940-1945. In daen tied waas hae neit bang veur de Duutsjers, terwiel de meiste luuj waal bang ware. Zefke sjient zich nauweliks get van de bezèttesj te höbbe aangetrokke. De aovendklok tèlde veur häöm neit!
Ouch went d'r lóchalarm gegaeve woort en in de 'granatetied' van oktober 1944 pès januari 1945, waas hae mèt geine sjtek te bewaege óm ziene sjuur te verlaote en in eine sjoelkelder ein veilig óngerkómme te zuike.

Ziene doad

Wiej Zefke Mols in september 1955 doad woort aangetróffe - in ziene sjlaop gesjtórve op 81-jaorige laeftied, góng d'r eine sjok door Zitterd. Biej de begrafenisplechtigheid begeleijde eine lange sjtoet 't sjtóffelik euversjot van de doajekepel van 't ziekehoes nao de kirk. De plechtige Requiemmès woort opgedrage door keplaon Meertens. Eine krans van de buurt waas op de kis gelag.
Zefke hèj nao zien viefenzestigste laevesjaor noats ziene AOW aafgehaold, mèr de gemeinte hèj 't geldj opgesjpaard. Zoa is Zefke van zien eige geldj vosjtelik begrave … De begrafenismis is gedaan door deken Hoppener. Hij is begraven door deken Hoppener, Martin Marx, Petrus Marx, Max Marx en de begrafenis ondernemer verder was er niemand bij de begrafenis.

Trivia

Zefke Mols haet meërere sjtandbeelde. 't Eigelikke beeld, gemaak door Gène Eggen, sjteit ónger aan de wal.
In Zitterd geuf ’t 't inlouphoes Bie Zefke es hoeskamer veur daak- en thoesloaze, vruiger in 't Gruine Kruus geboew aan de Deken Tijssensjtraot (in 2011 aafgebroake), op vandaag op de Ingelekampsjtraot.
Jo Erens, de beroemde Zittesje troubadour, sjreef ’t leidje "Zefke Mols". Veur väöl luuj is dit ein heël bekènd leidje. Mèr kort veur Zefke woar Jo Erens zelf ouch gesjtórve.

Refrein van leidje Zefke Mols

Auwt Zefke Mols, auwt, gries en verschlete,
Ein van oos sjtadsprofete,
Mit zien medaajes op de boek,
Grieze baard en piepke in de móndj,
Löp hae de gansen daag in Zitterd róndj.

Brón

Website inlouphoes Bie Zefke