Andromeda (starebeeld)

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Andromeda (afkorting And) is ein vaan de 48 starebeelde besjreve door de Grieks-Romeinse starekundege Claudius Ptolemaeus en ein van de 88 moderne starebeelde. Andromeda is te vinde aon de noordeleke hiemelkoepel. Het is op de breidte vaan de Benelux gedeiltelek circumpolair.

't Starebeeld daank ziene naam aon Andromeda, de dochter van Cepheus en Cassiopeia, keuning en keuningin van de Ethiopiërs. Ze weurt door Perseus gered vaan 't ziemoonster Ceto. Andromeda is 't prominentst te zien in 't naojaor op 't noordelek haafroond, same mèt aander starebeelde mèt naome oet de verhaole vaan Perseus. Door zien noordeleke declinatie is Andromeda allein ziechbaar ten noorde vaan 40° vaan de zuieleke breidtegraod; veur woernummers die weier nao 't zuie stoon vèlt 't oonder de horizon. 't Is ein vaan de groetste starebeelde, mèt 'n gebeed van mie es 722 veerkante graode. Dit is mie es 1400 kier de gruutde vaan de Maon, 55% vaan de gruutde vaan 't groetste starebeeld, Hydra, en mie es 10 kier de gruutde vaan 't kleinste starebeeld, Crux.

De helderste staar, Alpheratz, is 'n dobbelstaar die ouch weurt mètgerekend in 't starebeeld Pegasus. Alamak is 'n kleurrieke dobbelstaar en daomèt 'n belaankriek doel veur amateurstarekiekers. Mirach is 'ne roeje reus, en zjus ziechbaar mèt 't bloete oug. 't Bekindste objek in Andromeda is de Andromedanevel, 't diechsbijzijnste stèlsel bij de mèlkweeg en ein vaan de helderdere Messierobjekte. Aander fletsere stèlsels, boeoonder M110, M32 en NGC 891 ligke ouch in Andromeda. NGC 7662, 'n planetaire nevel, is ziechbaar door de telescoop es 'n helder blauw objek.

Stare[bewirk | brón bewèrke]

(in volgorde vaan aofnummende helderheid)

Alpheratz (α, alpha Andromedae, ouch bekind es Sirrah)
Mirach (β, bèta Andromedae)
Alamak (γ,gamma Andromedae)
3 Andromedae
Adhil (ξ, xi Andromedae)

Wat gief 't hie nog mie te zien?[bewirk | brón bewèrke]

Andromedanevel[bewirk | brón bewèrke]

Andromeda bevat de Andromedanevel (M31), 'n extragalactisch stèlsel met spiraolvörmige struktuur, oongeveer te vinde in 't verlengde vaan de lijn tösse bèta en mu Andromedae. 't Is 't diechsbijgelege groetere starestèlsel en is op doonker nachte ziechtbaar mèt 't bloete oug. 't Is daomèt op 'nen aofstand vaan 2,2 miljoen leechjaor 't weidst verwijderde objek wat v'r vaanaof de Eerd zoonder hölpmiddele kinne woernumme.

Weier vint me hei ouch de spiraalnevel NGC 891, dat me op ziene kant betrach, boedoor 't ziechbaar weurt tot de nevel doorsnoje weurt door 'n lijn vaan stöbwolke in 't vlak vaan de spiraalerm.

De Andromedide[bewirk | brón bewèrke]

Tösse 15 november en 6 december liek de meteorezwerm de Andromedide oet dit starebeeld te koume, mèt 'n maximum op 20 november. Deze zwerm weurt geassocieerd mèt de komeet vaan Biela.