Zoroastrisme

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

't Zoroastrisme is de odste monotheïstische mae ooch dualistische religie. Zarathoestra is d'r profeet. E laefde e tösje 1600 en 600 v. chr. in 't noord-ooste van 't Iran van allewiel. Ziene lieër is vöral beward in zaeëve hymne, die bekaand sjteunt es Gatha's en die zeunt ópgenaome in d'r Yasna, e deel van 't hèllig Avestabook. De interpretaties van ziene lieër lope nogal oeteen. Eges geleufde Zarathoestra dat e in 'n reeks visioene dör God, Ahura Mazda, oonderricht en ópgerope waoërt töt missionering.

't Zoroastrisme waor d'r godsdeens van Meden en waoërt later, roond 550 v. chr., oonder Cyrus d'r Groeëte d'r sjtaotsgodsdeens van gaans Perzië. Vanaaf d'r zaeëvende ieëw begoes de vervolging van de Moslims en vanaaf d'r 10de ieëw waeëke ze oet nao India en vorme dao noe de Parsi's.

Allewiel kaome Parsi's vör in Azerbeidzjan, Irak, India, Koerdische Autonome Regio en Pakistan.

Zoroastriane sjtèlle zich toleraant óp taegenöver aander religies en dat how es gevolg dat de religie väöl invloed óp aander religies, zoewie 't Jodedom, 't Mithraïsme, 't Christendom en d'r Islam haat gehad. De vörsjtèllinge van 'ne hieëmel, 'n höl en 't lètste oordeel zeunt oet 't Zoroastrisme aafkomstig. Ooch in de antroposofie van Rudolf Steiner zeunt belangrieke elemaente, zoewie 't dualisme, truuk te veende.

Monotheïsme en dualisme

D'r kern van 't Zoroastrisme geet oet van d'r vrieje wil en de persoonleke verantwoordelekheed en kan me samevatte mèt:

't goje deenke,
't goje zègke en
't goje doeë.

't Gèft twieë taegegesjtèlde krachte oeë d'r miensj tösje mót keze:

Ahura Mazda, sjepper van 't laeve en goodheed (biegesjtande dör Ahura's, zoewie Mithras, de gooj geeste of èngele) en
d'r sjlechte, vernietigende Angra Mainyu (Ahriman) dae wert biegesjtande dör demonische geeste, de Daeva's.

't Lot van d'r miensj hèngt aaf van de keuzes die e in zie laeve gemakd haat. Nao d'r doeëd wert de zieël dör de daena ('t es maagd aafgebeelde bewuszieë) nae de Chinvat-brök of De brök van 't oordeel brach. Överwaege de gooj dade, dan geet de zieël nao 't paradies; överwaege de sjlechte, da vèlt de zieël in 'n plaatsj kwaeleriej, die 't Hoes van de läöëge geneumd wert.

De Parsi's kènne de lóchbegrafenis. De doej lichame, die werre besjoewd es plaatsj oeë d'r Angra Mainyu krachtig aanwezig is, maoge neet begrave werre in de aeërd of de zieë en ooch maoge ze neet verbraand werre. Öm te väörkaome dat de lieke d'r groond, 't water of de lóch vervuile werre ze nao 'ne speciaal daovör geboewde taoën brach, d'r Daxma, oeë ze dör de giere werre versjlonde.

D'r Farafahar of èngelbewaarder sjtèlt zoewaal d'r goddeleke kern in de luuj vör, es hön sjpiritueel Zelf. 't Is 't symbool vör dat deel van d'r miensj dat al vör z'n gebaoërte en ooch nao ziene doeëd blieft besjtoeë. 't Is evvel gèng aafbeelding van Ahura Mazda dae neet aafgebeeld maog waeëre. De aanhengers van 't Zoroastrisme geleuve in reïncarnatie.

Ooch 't Vuur en 't Lich zeunt symbole vör Ahura Mazda, mae zeunt d'r God neet èges. Zoroastriane werre abuisievelek ooch wal vuuraanbidders geneumd ömdat ze vuurtaempels haant oeë ze biejeenkaome.

Bekaande Parsi's

Freddy Mercury, zenger van Queen