Bekiek brón van Zieland

é{{dialek|Mestreechs}}
{{ProvincieNL
|naam           = Zieland (Zeeland)
|vlag           = [[Plaetje:Flag of Zeeland.svg|150px|Veendel vaan de provincie Zieland]]
|waope          = [[Plaetje:Zeeland wapen.svg|120px|Waope vaan de provincie Zieland]]
|ligking        = [[Plaetje:Zeeland in the Netherlands.svg|200px|Ligking vaan Zieland in Nederland]]
|hoofsjtad      = [[Middelburg]]
|km2            = 2.933,44
|land           = 1.779,89
|water          = 1.153,55
|pctwater       = 39,3
|inwoeners      = 391.634 <small>(2024)</small>
|deechde        = 220
|CvdK           = [[Hugo de Jonge]] (wnd.)
|partie         = [[CDA]]
|lies           = Lies vaan Commissaire vaan de Keuning in Zieland
|ontsjtaon      = graofsjap Zieland (in personeel unie mèt [[Holland]])
|sjpraok        = [[Ziews]]
|vouksleed      = [[Zeeuws volkslied]]
}}
[[Plaetje:Prov-Zeeland-OpenTopo.jpg|rechts|300px]]

'''Zieland''' ([[Nederlands]]: ''Zeeland''; [[Ziews]]: ''Zeêland'') is 'n [[provincie]] in 't zuidweste vaan [[Nederland]]. Ze besteit oet 'n aontal (geweze) eilen en e gebeed wat grens aon 't [[Belsj]] bekind es [[Ziews-Vlaondere]]. Aon de väöl [[zie-erm]] die me op de kaart vaan Zieland zuut daank de provincie häöre naom. De veurnaomste inkoumesbronne zien [[landboew|landbouw]], [[visserij]] en [[toerisme]]. Väöl toeriste koume oet [[Duitsland]].

== Indeiling ==

=== In streke ===
Zieland weurt veural es 'n verzameling veurmaolege eilen gezeen; 'ne Zieuw oontleent zien eigeheid dèks aon 't eiland boe heer vaandan kump. De streike zien:

* [[Schouwen-Duiveland]]
* [[Noord-Beveland]]
* [[Tholen]]
* [[Walchere]]
* [[Zuid-Beveland]]
* [[Ziews-Vlaondere]], verdeild in 't
** Land van [[Cadzand]]
** Land van [[Axel]]
** Land van Hulst

=== In gemeintes ===
{{Hoofartikel|Lies vaan geweze gemeintes in Zieland}}
Sinds [[2003]] kint Zieland nog mer daartien [[gemeinte]]s.

{| cellpadding="10"
|-----
|
* [[Borsele]]
* [[Goes]]
* [[Hulst (gemeinte)|Hulst]]
* [[Kapelle (Zieland)|Kapelle]]
* [[Middelburg]]
|
* [[Noord-Beveland]]
* [[Reimerswaal]]
* [[Schouwen-Duiveland]]
* [[Sluis (gemeinte)|Sluis]]
|
* [[Terneuzen]]
* [[Tholen]]
* [[Veere (gemeinte)|Veere]]
* [[Vlissingen]]
|}

't Aontal gemeintes waor vreuger väöl groeter: begin negentienden iew hadde alle dörpkes en zelfs en groet aontal gehuchte hun eige bestuur. Dit kaom doortot de Ziewse gemeintes de rechsopvolger vaan de [[amb]]achsheerlekheide waore, die in Holland en Zieland dèks hendeg klein waore. Groete tot zier groete herindeilinge voonte plaots in [[1813]] en [[1816]] (gehuchte en verdeilde dörper), in [[1961]] (Schouwen-Duiveland), in [[1966]] (Walcheren), in [[1970]] (Zuid-Beveland en Ziews-Vlaondere), in [[1971]] (Tholen), vaan [[1995]] tot [[1997]] (ganse provincie) en in [[2003]] (Ziews-Vlaondere). Oondaanks discussies euver beveurbeeld ein gemeinte Walcheren of ein gemeinte Ziews-Vlaondere lieke de gemeinteleke herindeilinge in de provincie Zieland te zien gestop.

== Infrastructuur ==
Door de gaanse provincie loupe mer twie [[otosnelweeg]], boevaan eine, d'n A 256, mer e paar kilometer laank is. D'n aandere, d'n A 58, löp vaan de grens mèt [[Noord-Braobant]] bij [[Rilland]] tot aon Vlissingen. In de res vaan de provincie weure N-weeg gebruuk. Ouch kint de provincie mer eine [[spoorweeg]], dee aon d'n A 58 parallel löp en nege staties heet.

Tot [[1953]] (zuug oonder bij "Historie") waore de meiste eilen allein per boot te bereike. 't [[Deltaplan]], dat boete diekverzwoering ouch 't bouwe vaan aofsletende damme inheelt, sjöpde e systeem vaan verbindinge tösse de tot daan geïsoleerde deile vaan de provincie. Bekind is de [[Zielandbrögk]], dee korten tied de langste brögk vaan de wereld waor en jaorelaank de langste vaan [[Europa]]. In 2003 woort de [[Westersjeldetunnel]] geëupend, dee Zuid-Beveland mèt Ziews-Vlaondere verbint.

== Taol ==
't Platteland vaan Zieland kint 'n nog vrij levendege streiktaol, bekind es [[Ziews]]. Eder dörp, of zeker eder eiland, heet zien eige dialek, meh de dialekte vaan bove de [[Westersjelde]] zien good oonderein te verstoon. Roond Hulst weurt gei Ziews, meh 'n Oos-Vlaoms dialek gespoke.

'nen Aonvraog um de Ziewse dialecte och es streektaal erkind te kriege binne 't [[Europees Handvest]], dat och 't Limburgs erkind, woort oetindelek aofgeweze nao 'n negatief advies vaan de [[Nederlandse Taolunie]].

== Historie ==
Zieland woort in de [[Romeinsen tied]] bewoend door [[Kelte]]. Bekind is de plaotseleke godin [[Nehalennia]], die door de Romeine dao ouch verierd woort. In deen tied waor 't gebeed nog neet zoe geaffecteerd mèt water wie later 't geval woort.

In de [[Middelieuwe]] behoort 't gebeed iers bij Vlaondere. 't Eiland Walchere gebruukde de graof veural es veurpos um de handel op [[Brugge]] veileg te stèlle en [[Antwerpe]] (en daomèt [[Braobant]]) dweers te zitte. Later in de middeliewe kaom 't mieste vaan 't gebeed, naomelek alles ten noorde vaan de Westersjelde, in 't bezit vaan de graof vaan [[Holland]].

Wie de [[Rippubliek vaan de Zeve Vereinegde Nederlen]] de aw geweste in eine staot vereinegde woort Zieland vaan Holland losgemaak. In de [[zeventiende iew]] bleujt Zieland same mèt Holland wie noets teveure. 't Weurt hendeg belaangriek in de [[handel]] en de oorlogsveuring. In de [[achtiende iew|achtienden]] en [[negentienden iew]] raak 't gebeed in verval.

In 1953 gebäört de groetste natuurramp in Nederland in de [[twintegste iew]]. Veural Schouwen-Duiveland en 't [[Zuid-Holland]]s [[Goeree-Overflakkee]] rake euverstruimp bij 'ne zwoere störm. In totaol sterve 1835 lui en väöl mie rake hun hoes kwiet. De internationaol hölp kump snel op gaank.

== Aongrenzende distrikte ==
Zieland grens aon de volgende distrikte, naomelek Nederlandse en Belzje provincies:

* [[Zuid-Holland]] - noorde
* [[Noord-Braobant]] - ooste
* [[Antwerpe (provincie)|Antwerpe]], [[Belsj]] - zuidooste
* [[Oos-Vlaondere]], Belsj - zuidooste
* [[Wes-Vlaondere]], Belsj - zuidweste

== Externe links ==
* [https://www.zeeland.nl Provincie Zieland]
* [https://www.plaatsengids.nl/zeeland Zeeland], Plaatsengids
* [https://allecijfers.nl/provincie/zeeland/ Statistieken provincie Zeeland], AlleCijfers

{{Nederland}}

[[Categorie:Zieland| ]]