Tillefoean

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Dit artikel geitj euver 't apparaat zelf, veur 't abstrak begrip, zuuch: tillefonie.

d'n Tillefoean is e toestèl womit gesprekke meugelik zeen tösse persoeane die zich boete gehuuerbereik van einanger bevinje. Veur e dergelik gesprek zeen minstes twieë tillefoeans nuuedig en e netwirk worop dees tillefoeans bei zeen aangeslaote.

Opboew

E tillefoeantoestèl kan de volgendje óngerdeile bevatte:

'ne Microfoon, deze zètj spraok óm in lektriktrillinge.
'nen Tillefoean, det is 't óngerdeil det lektriktrillingen ómzètj in geluid en det taengen 't oear wuuertj gehaje.

Bie e modern toestèl bevinje de microfoon en tillefoean zich inne häöre, ouch waal microtillefoean geneump. Wiejer guuef 't eindeilige toestelle wobie 't gans toestèl 'ne häöre is, wie ederen hendie.

'n Haokkóntak worop de häöre wuuertj gelag. Hiedoor wuuertj 't toestèl oetgezatj en ane tillefoeancentraal gesignaleerdj det 't toestèl vrie is. De bel wuuertj netuurlik neet oetgezatte.
'n Bel veur inkómmendje gesprekken aan te kóndige. Vreuger waas det ouch 'n echte bel die besting oet twieë klukskes wotaengen 'ne klepel sloog. Nodern tillefoeans höbben 'ne luudspraeker en döks deentj 't loesterdeil inne häöre ouch es bel. De spanning womit de bel wuuertj aangestuurdj hètj wèkspanning.
'nen Triller. Deze truf me aan inne meiste hendies. Dae kan waere gebroek inplaats 'n bel. Wen de gebroeker d'n tillefoean op 't lief druueg, den veultj t'r det wuuertj gebeldj sónger det de ómgaeving wuuertj gestuuerdj.
'n Antilokaalsjakeling. Dees zurg d'rveur det 't eige stumgeluid neet goed huuerbaart is (det wuuertj namelik es hinjerlik ervare). De stum vanne gesprekspartner mót netuurlik waal huuerbaar zeen.

'n Keesinrichting veur bie 'n oetgäöndj gesprek 't nómmer te keze. Vreuger waas dit 'n keessjief, allewiel meistes drökknuup. Allewiel is bao ederen tillefoean aangeslaoten op 'n autematis netwirk, zoeadet de keesinrichting neet kan óntbraeke.
'nen Handjdynamo mit 'ne slinger veur belstroum op te wèkke, zodet bieje taengepartie (döks de tillefoeancentraal) de bel geitj rinkele. Saer 't begin vannen twintjigsten ieëf wuuertj de belstroum inne centraal opgewèk en is de slinger neet mieë nuuedig.