Sloveense Ónaafhankeligsheedskrieëg
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
| Tieëndaagse Kreeg | ||||
| ||||
| Datum | 27 juni - 7 juli 1991 | |||
| Lokasie | Sjlovenië | |||
| Sjtriejende partieje | ||||
 Sjlovenië |
.svg){kind=small} Joegosjlavië
| |||
|
| ||||
| Leijers en commandante | ||||
| Janez Janša |
Veljko Kadijević
| |||
| Troepesjterkde | ||||
| 35.200 10.000 pliese-agente[1] |
22.300[1] | |||
| Verleze | ||||
| 19 lüj umgekómme | 44 lüj umgekoame | |||
| 182 gewónde[1] | 164 gewónde | |||
| 4.693 kreegsgevangene[1] | ||||
|
| ||||
| Totaal: | 63 soldoate en twelf boetelendere, 346 gewónde | |||
D'r Tieëndaagse Kreeg woar 'ne kótte kreeg deë óntsjtóng mit d'r inval van 't Joegoslavisch Volksleger (JNA) in de deelrippebliek Sjlovenië noa de aafgekóndigde Sjloveense ónaafhankeligheedsverkloaring van d'r 25e juni 1991. De ieësjte gevechte vónge plaatsj óp d'r 27e juni en doerde bis 't sjtaak-'t-vure óp d'r 3e juli. Óp d'r 7e juli woeëd 't Akkoord van Brioni óngerteëkend, woeëmit de Sjloveense ónaafhankeligheed durch Joegosjlavië woeëd erkend.
Aaleup noa d'r kreeg
[bewirk | brón bewèrke]In verkezinge woare in de mieëtste deelsjtaatregeringe van Joegosjlavische nationalistische partieje aan de mach gekómme. Zoeë óch in Sjlovenië. De Servische nationaliste woare ónger d'r Milošević evvel al begós mit 't oetbreie van hunne ivlood óp 't Joegosjlavisch sjtaatsapparaat. Durch Kosovo en de Vojvodina hun autonomie te óntnumme en via hun aanhang in Montenegro bezatde Servië noe veer van de ach zieëtele in de fidderatieroad, 't parlement van Joegsjlavië. Sjlovenië en Kroatië, die bei welvarender woare es de anger deelrippeblieke, zoge noe óch hun autonomie bedreig.
Óp d'r 23e december 1990 houw de Sjloveense bevolking in e referendum mit 95% vuur ónaafhankeligheed gesjtumd. Sjlovenië bereidde zich noe vuur um in d'r juni van 1991 de ónaafhankeligheed oet te rope. De Joegsjlavische regering woar evvel ganeet va plan um dit plan uëver zinne kank te loate goa.
Sjlovenië houw al, genauwzoeë wie alle anger vief deelrippeblieke, ónger d'r Tito 'n kling sjtriedmach (Teritorialna obramba, aafgekót TO) en de fidderaal armee woar doa sjlech bekend. Wiewaal de Joegosjlavische centraal uëverheed mit 't oog óp de sjlummer weëdende binnelandse situatie de defensie perbeerde te centralisere, ónttrók de Sjloveense deelsjtaatregering 't groeëtste deel van de TO hei-aan. 'n Parallel geheim bevelssjtructuur woeëd ópgezat zoeëdat de TO, zelfs wen 't ónger Joegosjlavische controle zouw kómme, ópgerope kós weëde.
D'r kreeg
[bewirk | brón bewèrke]
Óp d'r 26e juni 1991 vónge de ieësjte manoeuvres plaatsj. 't JNA trók van zing basis i g'n Kroatische sjtad Rijeka noa de Italiaans-Sjloveense grenssjtreek. Doa goof 't nog ging gevechte. De nui Sjloveense regering noom de grensposte mit noaberlank Uësteriek en 't vleegveld in Brnik, get ten noarde van de hoofsjtad Ljubljana, uëver.
Óp d'r 27e junie koame nog mieë JNA-eenhede in 't noarde in aksie. De Joegosjlavische lófmach sjtruide pamflette oet boave Sjloveense sjteë. De troepe houwe 't óp de grensposte en 't vleegveld verzieë. Wie de Sjloveense regering doa hingerkoam, besjloot ze uëver te goa óp gewapend verzet. Wiewaal 't JNA woeëd gewaarsjuwd dat helikopeters zouwe weëde neergesjote, zat 't JNA toch helikopters in um troepe te verplaatsje. Twieë woeëde neergesjoate. 't JNA wis waal alle grensposte mit Italië, die mieëtste mit Uësteriek en alle grensposte mit Kroatië te bezette.
Óp d'r 28e juni góng de Sjloveense TO in d'r aanval. 't Goof zjwoar gevechte, mit name i g'n umgeëving va Nova Gorica, e sjtedje aa g'n grens mit Italië. De mieëtste grensposte bleve nog in heng van 't JNA, wiewaal 't gebeed begós te verlere.
Óp d'r 29e juni perbeerde de Europees Unie 'ne wapesjtilsjtand te bemiddele i g'n Kroatische hoofsjtad Zagreb, mar oane effek. De TO heroverde 't vleegveld in Brnik en 'n landing van 't JNA aa g'n Sjloveense kus mislukde.
Tussje d'r 30e juni en d'r 3e juli goof 't nog zjwoar gevechte. D'r Karawanketunnel, alle grensposte, wiechtige munitiedepots en e aantal kazernes vele i Sjloveense heng. 't Zjwoartepunt van d'r kreeg verplaatsjde zich noa Dravograd, dat in 't noarde van 't lank ligk. Óp d'r 2e juli kóndigde de Sjloveense regering e sjtaak-'t-vure aaf, mar 't JNA sjtemde doamit d'r angere daag in.
Kiek óch
[bewirk | brón bewèrke]Literatuur
[bewirk | brón bewèrke]- Cohen, Lenard J. & Dragović-Soso, Jasna. State Collapse in South-Eastern Europe: New Perspectives on Yugoslavia's Disintegration. West Lafayette, Indiana: Purdue University Press, 2008.
- Klemenčič, Matjaž & Žagar, Mitja. "Democratization in the Beginning of the 1990s". The Former Yugoslavia's Diverse Peoples: A Reference Sourcebook. Santa Barbara, Californië: ABC-CLIO, 2004.