Supernova

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Remunjs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

De Krabnevel is e restant van 'n supernova.

'n Supernova vörmp 't inj van 't laeve van 'n zjwaor ster. 't Binnelste van de sjter implodeertj; de boetelste sjil explodeertj.

De leechsjterkde van de supernova's weurt ca. 100 miljoen keer de oorsjprunkelike intensiteit. Es 'n supernova op de plaats van de zón zów oetberste, zów de aerd verdampe; 'n supernova op de plaats van Sirius zów meer leech gaeve es de vól maon. De Krabnevel is 'n res van 'n supernova oet 1054.

Nao 'n supernova blief van de sjter 'n zogeneumde neutronesjter euver: e klein, superzjwaor objèk of e zjwart laok es de massa groot zat waas.

Supernova's vindj me in twee types:

• 'n Type-I-supernova óntsjteit es 'ne witten dwerg in e dubbelsjtersysteem van de begeleiendje sjter zoväöl materie op zich aantrèk det de Chandrashekarlimiet weurt euversjreje. Door de enorm zjwaordekrach sjtört de witten dwerg in en de temperatuur weurt zo hoog det 'n fusieprocès mit kaolsjtof op geng kump wobie de witten dwerg explodeertj.
• 'n Type-II-supernova is 'n explosie aan 't inj van de laevescyclus van 'n zjwaor sjter es de nucleair brandjsjtof is opgebrandj. Door 't ewegvalle van de sjtraolingsdrök sjtört de kern in. Door de grote massa weurt de Chandrashekarlimiet euversjreve en implodeertj de sjter tót 'n neutronesjter of e zjwart laok.