Maag-dermsjtèlsel
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Remunjs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Maag-dermsjtèlsel, digestief systeem of gastron-intestinaal sjtèlsel (Letien: tractus digestivus) is 't systeem det insjteit veur de vertaering en opnaam van voorsjtoffe veur 't lichaam. Dit orgaansysteem is bie de miens en väöl zougdere opgeboewd oet de móndj, farynx, sjloekderm, maag, derm (dunnen derm, diekken derm en endelderm), alvleiskleer, laever en galblaos. Aevel besjtaon ouch väöl ingewikkelder sjtèlsele wie bie herkawwers.
Vertaering
[bewirk | brón bewèrke]Vertaering weurt oetgeveurd door versjillende organe in 't lichaam, worónger de maag, de derm, de laever en de alvleiskleer. De meiste voorsjtoffe in 't aete kinne neet es zodanig in 't lichaam waere opgenaome. 't Sjpiesvertaeringssjtèlsel haet de volgende take:
- Opnaam van aete;
- Mechanische verkleining van de aetesbrök (kawwe en kneie);
- Sjemische verkleining ónger invlood van enzyme (vertaering);
- Verveur van de aetesbrie door 't sjpiesvertaeringskanaal (sjlikke en peristaltiek);
- Kneie en minge van 't aete (peristaltiek);
- Euverdrach van de voorsjtoffe aan 't blood (resorptie);
- Oetsjeie van aafvalsjtoffe door de laever in de derm;
- Aafgaeve van neet-vertaerde reste (óntlasting).