Wilhelmus: Versjèl tösje versies
Geen bewerkingssamenvatting |
K Robot: autematis teks vervange (-veraander +verander) |
||
Tekslien 5: | Tekslien 5: | ||
D'n oersprunk vaan 't Wilhelmus ligk in de zèstienden iew. D'n teks weurt vaanajds touwgesjreve aon [[Marnix van Sint-Aldegonde]], meh dit weurt algemein betwis. Algoritmische stijlanalyse wijs op [[Pieter Datheen]] es oteur, dee veural bekind is es vertaoler-berijmer vaan 't [[Geneefs Psalter]].<ref>[http://www.nu.nl/wetenschap/4259667/vermoedelijke-schrijver-wilhelmus-ontdekt.html Nu.nl - 'Vermoedelijke schrijver Wilhelmus ontdekt']</ref> 't Is 'n [[acrostichon]] op de naom ''[[Wöllem vaan Oranje|Willem van Nassou]]'' (sic). Vaan die vieftien couplètte zien allewijl allein 't ierste en zèsde officieel. Heer bezingk de waopefeite vaan de prins in d'n daan weujenden [[Tachtegjaoregen Oorlog]], zoewie diverse [[calvinisme|calvinistische]] däögde. De melodie is awwer en aofkumsteg oet [[Fraankriek]]. 't Leed kaom in diverse [[geuze]]leedbeukskes terech, dèks in versjèllende versies. |
D'n oersprunk vaan 't Wilhelmus ligk in de zèstienden iew. D'n teks weurt vaanajds touwgesjreve aon [[Marnix van Sint-Aldegonde]], meh dit weurt algemein betwis. Algoritmische stijlanalyse wijs op [[Pieter Datheen]] es oteur, dee veural bekind is es vertaoler-berijmer vaan 't [[Geneefs Psalter]].<ref>[http://www.nu.nl/wetenschap/4259667/vermoedelijke-schrijver-wilhelmus-ontdekt.html Nu.nl - 'Vermoedelijke schrijver Wilhelmus ontdekt']</ref> 't Is 'n [[acrostichon]] op de naom ''[[Wöllem vaan Oranje|Willem van Nassou]]'' (sic). Vaan die vieftien couplètte zien allewijl allein 't ierste en zèsde officieel. Heer bezingk de waopefeite vaan de prins in d'n daan weujenden [[Tachtegjaoregen Oorlog]], zoewie diverse [[calvinisme|calvinistische]] däögde. De melodie is awwer en aofkumsteg oet [[Fraankriek]]. 't Leed kaom in diverse [[geuze]]leedbeukskes terech, dèks in versjèllende versies. |
||
Nao de [[Vrei vaan Munster]] bleef 't Wilhelmus populair, meh ummer mie raakde de teks vergete en |
Nao de [[Vrei vaan Munster]] bleef 't Wilhelmus populair, meh ummer mie raakde de teks vergete en veranderde ouch de melodie. In de loup vaan d'n achtienden iew waor 't veranderd in 'nen instrumentale [[marsj]], bekind es de ''Prinsemarsj''. Deze vörm vaan 't Wilhelmus waor tot roond 1900 vrij populair en laangen tied d'n insegste vörm dee me kós. Alternatief vörm mèt teks bleve es [[volksleedsje]] bestoon; nog in de [[jaore 1960]] kós zoe'n versie op [[Terschelling]] weure opgeteikend. |
||
Pas in de [[jaore 1830]] begóste de aw versies weer bove te drieve. Me waor neet gans ketint mèt 't nui volksleed ''[[Wien Neêrlands bloed]]'' en voont de teks vaan 't Wilhelmus zoewel geïnspireerder es beter passend (um de calvinistischen inhaajd). In [[1871]] verzörgde theoloog A.D. Loman sr. de heroetgaaf vaan de ''Gedenck-clanck'' vaan [[Valerius]], 'n op ziech vrij wèllekäörege geuzeleedbundel (in dee zin tot 't diverse aander, dèks oetgebreider beuk vaan dat soort gief). De bundel kaom oonder de aondach vaan d'n Oosterieker [[Eduard Kremser]], dee zès leedsjes droet, boe-oonder 't Wilhelmus, tot 'ne cyclus maakde. Zoe woort de melodische variant in de laankzaam, [[koraol]]echtege zètting vaan Kremser de standaard. |
Pas in de [[jaore 1830]] begóste de aw versies weer bove te drieve. Me waor neet gans ketint mèt 't nui volksleed ''[[Wien Neêrlands bloed]]'' en voont de teks vaan 't Wilhelmus zoewel geïnspireerder es beter passend (um de calvinistischen inhaajd). In [[1871]] verzörgde theoloog A.D. Loman sr. de heroetgaaf vaan de ''Gedenck-clanck'' vaan [[Valerius]], 'n op ziech vrij wèllekäörege geuzeleedbundel (in dee zin tot 't diverse aander, dèks oetgebreider beuk vaan dat soort gief). De bundel kaom oonder de aondach vaan d'n Oosterieker [[Eduard Kremser]], dee zès leedsjes droet, boe-oonder 't Wilhelmus, tot 'ne cyclus maakde. Zoe woort de melodische variant in de laankzaam, [[koraol]]echtege zètting vaan Kremser de standaard. |
||
In deze vörm maakde 't Wilhelmus in raozeteg tempo 'nen opmarsj. 't ''Wien Neêrlands bloed'' bleef gespäöld weure, zjus wie de Prinsemarsj, meh allebei móste ummer mie terrein priesgeve. Bij de inhöldeging vaan [[Wilhelmina vaan de Nederlen|Wilhelmina]] in [[1898]] späölde [[Willem Mengelberg]] mèt 't [[Concertgebouworkes]] de Valerius-Kremserversie. De jaore dao-op oontstoont nog consternatie wie me oontdèkde tot ouch de melodie vaan Valerius neet de oersprunkeleke waor; Wilhelmina bleef de veurkäör geve aon de versie die ze in 1898 had gehuurd. In de jaore die volgde greujde 't Wilhelmus oet tot officieus volksleed; de |
In deze vörm maakde 't Wilhelmus in raozeteg tempo 'nen opmarsj. 't ''Wien Neêrlands bloed'' bleef gespäöld weure, zjus wie de Prinsemarsj, meh allebei móste ummer mie terrein priesgeve. Bij de inhöldeging vaan [[Wilhelmina vaan de Nederlen|Wilhelmina]] in [[1898]] späölde [[Willem Mengelberg]] mèt 't [[Concertgebouworkes]] de Valerius-Kremserversie. De jaore dao-op oontstoont nog consternatie wie me oontdèkde tot ouch de melodie vaan Valerius neet de oersprunkeleke waor; Wilhelmina bleef de veurkäör geve aon de versie die ze in 1898 had gehuurd. In de jaore die volgde greujde 't Wilhelmus oet tot officieus volksleed; de wètsverandering vaan 1932 waor neet mier es 'n formaliteit. |
||
== De teks == |
== De teks == |
||
Meistens weurt allein 't ierste couplèt vaan 't leed gezonge. Es me alle ierste lètters vaan de couplètte achterein sjrijf steit d'r ''Willem van Nassov''. Dao in is de ''v'' 'n [[Latien]]se ''u''. Evels zien de wäörd die vaan originele mèt 'n ''s'' begóste in 't allewijl Nederlands |
Meistens weurt allein 't ierste couplèt vaan 't leed gezonge. Es me alle ierste lètters vaan de couplètte achterein sjrijf steit d'r ''Willem van Nassov''. Dao in is de ''v'' 'n [[Latien]]se ''u''. Evels zien de wäörd die vaan originele mèt 'n ''s'' begóste in 't allewijl Nederlands veranderd in 'n ''z'', boedoor d'r noe ''Willem van Nazzov'' steit. |
||
{| |
{| |
||
! | |
! | |
||
Tekslien 553: | Tekslien 553: | ||
--> |
--> |
||
<nowiki>*</nowiki>''Diets'' en ''Duits'' (in väöl Limbörgse dialekte ''Duutsj'') woorte bis veurkort dèks doordereint gebruuk. Pas nao de [[Ierste Wereldoorlog|Ierste]] en veural de [[Twiede Wereldoorlog]] is ''Duits'' en ''Duutsj'' oet de volksmoond vedreve um es definitie te gebruke veur ''Nederlands'', ''Vlaoms'', ''Limbörgs'' of hiel erg in 't algemein ''Continentaol-Germaons''. In deezelfden tied is ouch de benaoming veur de nationaal taol |
<nowiki>*</nowiki>''Diets'' en ''Duits'' (in väöl Limbörgse dialekte ''Duutsj'') woorte bis veurkort dèks doordereint gebruuk. Pas nao de [[Ierste Wereldoorlog|Ierste]] en veural de [[Twiede Wereldoorlog]] is ''Duits'' en ''Duutsj'' oet de volksmoond vedreve um es definitie te gebruke veur ''Nederlands'', ''Vlaoms'', ''Limbörgs'' of hiel erg in 't algemein ''Continentaol-Germaons''. In deezelfden tied is ouch de benaoming veur de nationaal taol veranderd vaan ''Nederduits'' nao ''Nederlands''. Meiste historici geve es groetse reie de opzètteleke culturele isolatie vaan de nationale cultuur contra Pruusje, nao de traumaotische gebäörtenisse in de oorlog, aon. ''Duitsen bloed'' sleit dus neet op ''Pruusj blood'' mer op ''Diets/Germaons/Nederlands blood''. |
||
==Bron== |
==Bron== |
||
Louis Peter Grijp, "De dynamiek van Nederlands nationale hymnen" in: ''Een muziekgeschiedenis der Nederlanden''. Amsterdam, Amsterdam University Press-Salomé, 2001: pp. 532-7 |
Louis Peter Grijp, "De dynamiek van Nederlands nationale hymnen" in: ''Een muziekgeschiedenis der Nederlanden''. Amsterdam, Amsterdam University Press-Salomé, 2001: pp. 532-7 |
Versie op 24 aug 2016 22:50
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Wilhelmus is 't volksleed vaan Nederland. 't Dreug die functie sinds 10 mei 1932, meh heet 'n väöl laanger historie es nationalistisch leed achter de rögk.
D'n oersprunk vaan 't Wilhelmus ligk in de zèstienden iew. D'n teks weurt vaanajds touwgesjreve aon Marnix van Sint-Aldegonde, meh dit weurt algemein betwis. Algoritmische stijlanalyse wijs op Pieter Datheen es oteur, dee veural bekind is es vertaoler-berijmer vaan 't Geneefs Psalter.[1] 't Is 'n acrostichon op de naom Willem van Nassou (sic). Vaan die vieftien couplètte zien allewijl allein 't ierste en zèsde officieel. Heer bezingk de waopefeite vaan de prins in d'n daan weujenden Tachtegjaoregen Oorlog, zoewie diverse calvinistische däögde. De melodie is awwer en aofkumsteg oet Fraankriek. 't Leed kaom in diverse geuzeleedbeukskes terech, dèks in versjèllende versies.
Nao de Vrei vaan Munster bleef 't Wilhelmus populair, meh ummer mie raakde de teks vergete en veranderde ouch de melodie. In de loup vaan d'n achtienden iew waor 't veranderd in 'nen instrumentale marsj, bekind es de Prinsemarsj. Deze vörm vaan 't Wilhelmus waor tot roond 1900 vrij populair en laangen tied d'n insegste vörm dee me kós. Alternatief vörm mèt teks bleve es volksleedsje bestoon; nog in de jaore 1960 kós zoe'n versie op Terschelling weure opgeteikend.
Pas in de jaore 1830 begóste de aw versies weer bove te drieve. Me waor neet gans ketint mèt 't nui volksleed Wien Neêrlands bloed en voont de teks vaan 't Wilhelmus zoewel geïnspireerder es beter passend (um de calvinistischen inhaajd). In 1871 verzörgde theoloog A.D. Loman sr. de heroetgaaf vaan de Gedenck-clanck vaan Valerius, 'n op ziech vrij wèllekäörege geuzeleedbundel (in dee zin tot 't diverse aander, dèks oetgebreider beuk vaan dat soort gief). De bundel kaom oonder de aondach vaan d'n Oosterieker Eduard Kremser, dee zès leedsjes droet, boe-oonder 't Wilhelmus, tot 'ne cyclus maakde. Zoe woort de melodische variant in de laankzaam, koraolechtege zètting vaan Kremser de standaard.
In deze vörm maakde 't Wilhelmus in raozeteg tempo 'nen opmarsj. 't Wien Neêrlands bloed bleef gespäöld weure, zjus wie de Prinsemarsj, meh allebei móste ummer mie terrein priesgeve. Bij de inhöldeging vaan Wilhelmina in 1898 späölde Willem Mengelberg mèt 't Concertgebouworkes de Valerius-Kremserversie. De jaore dao-op oontstoont nog consternatie wie me oontdèkde tot ouch de melodie vaan Valerius neet de oersprunkeleke waor; Wilhelmina bleef de veurkäör geve aon de versie die ze in 1898 had gehuurd. In de jaore die volgde greujde 't Wilhelmus oet tot officieus volksleed; de wètsverandering vaan 1932 waor neet mier es 'n formaliteit.
De teks
Meistens weurt allein 't ierste couplèt vaan 't leed gezonge. Es me alle ierste lètters vaan de couplètte achterein sjrijf steit d'r Willem van Nassov. Dao in is de v 'n Latiense u. Evels zien de wäörd die vaan originele mèt 'n s begóste in 't allewijl Nederlands veranderd in 'n z, boedoor d'r noe Willem van Nazzov steit.
Allewijl teks: |
Origineel teks: |
Limbörgse vertaoling vaan allewijl teks veur e beter bezej: |
---|---|---|
Eerste couplet |
Eerste couplet |
Ierste couplet
|
*Diets en Duits (in väöl Limbörgse dialekte Duutsj) woorte bis veurkort dèks doordereint gebruuk. Pas nao de Ierste en veural de Twiede Wereldoorlog is Duits en Duutsj oet de volksmoond vedreve um es definitie te gebruke veur Nederlands, Vlaoms, Limbörgs of hiel erg in 't algemein Continentaol-Germaons. In deezelfden tied is ouch de benaoming veur de nationaal taol veranderd vaan Nederduits nao Nederlands. Meiste historici geve es groetse reie de opzètteleke culturele isolatie vaan de nationale cultuur contra Pruusje, nao de traumaotische gebäörtenisse in de oorlog, aon. Duitsen bloed sleit dus neet op Pruusj blood mer op Diets/Germaons/Nederlands blood.
Bron
Louis Peter Grijp, "De dynamiek van Nederlands nationale hymnen" in: Een muziekgeschiedenis der Nederlanden. Amsterdam, Amsterdam University Press-Salomé, 2001: pp. 532-7