Sjteekoal: Versjèl tösje versies

Interactief door geschiedenis bladeren

← Gank nao de veurige diff Gank nao de volgende diff →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Versie op 23 mei 2016 13:07

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Sjteenkaol is e metamorf gesjteente dat gevörmt weëd durch aafzettinge va fossiele plantereste. 't Gesjteente besjteet oet lieëge koalsjtof, die ónger hoeëgen drök en temperetuur in 'ne langen tiedsdoër umgevörmt weëd (dat me metamorf numt). Sjteenkaol vörmt zich noa broenkoal, en broenkoal vörmt zich noa turf, óch waal gedruëg veen. I Combinatie mit d'r drök, temperetuur en tieëdsdoor óntsjteet oetintelig grafiet, antraciet en diamant. 't Delve van 't gesjteente geet óngergronks. 't Gesjteente weëd döks gebroek as brankstof vuur elektriciteetscentrales. Vruëger woeëd sjteenkaol óch gebroek vuur hoezelige doeleng, wie koake of 't brange va 'ne kachel. Durch de inveuring va de centrale verwarming in de joare 1970, is 't gebroek va sjteenkaol vuur hoezelig doeleng köame vervalle.

Sjteenkoalewinning in Limburg

't Vervalle van 't belang vuur sjteenkoal hat tót gevólg dat de sjleting va de koalmiene i g'n Miensjtreek neet te vermiede woar. De leste mien die gesjlete woeëd, woar de Oranje-Nassaumien i Heële in 1974. In 1965 kondigde 't kabinet Cals (KVP, ARP, PvdA) al de sjletinge va de Limbörgse miene aa, weil de miene ikkenomisch unrendabel woeëde gezieë.

Zuud- en Midde-Limburg make deel oet va e groeëter sjteenkoaleveld, sjtrekkende va Ibbenbüren in 't Pruusj (t'n noarde va Wesfale), bis in de umgeëving va 't Noard-Franzuësisje Kales. Dit sjteenkoaleveld woeëd gevörmt in 't geologisch tieëdperk van 't westfalien (313-309,9 Ma), 'n deelperiode van 't carboon (359,2-299 Ma). In de twólfde ieëw woeëd vuur 't ieësj sjteenkoal gedolve i ge daal van 't reveerke de Worm bei Kirkroa. In 1723 krit 't kloaster va Rolduc 't rech um 't sjteenkoaleveld i g'n umgeëving va Kirkroa te exploitere. Dit gebeed sjtóng sjpieër bekank as de Domaniale Mien. Bei wettelig besjleet in 1901 is 't gebeed va Kirkroaj bis aa Zittert-Geleën (de oeëstelige en westelige Miensjtreek) durch d'r Sjtaat geëxploiteerd bis ungeveër 't eng va de zestiger joare.

Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle

@@ Tekslien 2: / Tekslien 2: @@
 [[File:Coal.jpg|thumb|Sjteenkoal.]]
 [[File:CoalDNLBF.png|thumb|Sjteenkoalgebeed.]]
-'''Sjteenkaol''' is e metamorf gesjteente dat gevörmt weëd durch aafzittinge va [[fossiele|fossiele planteriste]]. 't Gesjteente besjteet oet lieëge [[kaolstóf|koalsjtóf]], die ónger hoeëge drök en temperetuur in 'ne langen tiedsdoër vervurmt weëd (dat me metamorf numt). Sjteenkaol vörmt zich noa [[broenkaol|broenkoal]], en broenkaol vörmt zich noa turf, ofwaal gedruëgd veen. I kombenasie mit d'r drök, temperetuur en tiedsdoor óntsjteet oetintelig [[grafiet]], [[antraciet]] en [[diamant]]. 't Dilve va 't gesjteente geet óngergronks. 't Gesjteente weëd döks gebroek as brankstóf vuur elektriciteetscentrale's. Vreuger woeëd sjteenkaol óch gebroek vuur hoezelige doeleng, wie koake óf 't branke va 'ne kachel. Durch de inveuring va de centrale verwarming in de [[jaore 1970|'70]], is 't gebroek va sjteenkaol vuur hoezelig doeleng kuëme vervalle.
+'''Sjteenkaol''' is e metamorf gesjteente dat gevörmt weëd durch aafzettinge va [[fossiele|fossiele plantereste]]. 't Gesjteente besjteet oet lieëge [[kaolstóf|koalsjtof]], die ónger hoeëgen drök en temperetuur in 'ne langen tiedsdoër umgevörmt weëd (dat me metamorf numt). Sjteenkaol vörmt zich noa [[broenkaol|broenkoal]], en broenkoal vörmt zich noa turf, óch waal gedruëg veen. I Combinatie mit d'r drök, temperetuur en tieëdsdoor óntsjteet oetintelig [[grafiet]], [[antraciet]] en [[diamant]]. 't Delve van 't gesjteente geet óngergronks. 't Gesjteente weëd döks gebroek as brankstof vuur elektriciteetscentrales. Vruëger woeëd sjteenkaol óch gebroek vuur hoezelige doeleng, wie koake of 't brange va 'ne kachel. Durch de inveuring va de centrale verwarming in de [[jaore 1970|joare 1970]], is 't gebroek va sjteenkaol vuur hoezelig doeleng köame vervalle.
 == Sjteenkoalewinning in Limburg ==
-'t Vervalle va de winning va sjteenkoal sjteet lateraal aa de sjleting va de sjteë- en broenkoalmiene in g'n [[Miensjtreek]] i [[Limburg]]. De leste mien die gesjlete woar, is de [[Oranje-Nassaumien]] i [[Heële]] in 1974. In 1965 al kónkigde 't kabinet Cals (KVP, ARP, PvdA) de sjletinge va de Limbörgse miene aa, weil de miene wieër ikkenomisj ónrendabel woeëde gezieë.
+'t Vervalle van 't belang vuur sjteenkoal hat tót gevólg dat de sjleting va de koalmiene i g'n [[Miensjtreek]] neet te vermiede woar. De leste mien die gesjlete woeëd, woar de [[Oranje-Nassaumien]] i [[Heële]] in 1974. In 1965 kondigde 't kabinet Cals (KVP, ARP, PvdA) al de sjletinge va de Limbörgse miene aa, weil de miene ikkenomisch unrendabel woeëde gezieë.
-[[Zuud-Limburg|Zuud-]] en [[Midde-Limburg]] make deel oet va e groeëter sjteenkoalwinningsgebeed, sjtrèkkende va [[Ibbenbüren]] i 't Pruusj (bei Wesfale), bis in de umgeëving va 't Noard-Franzuësisje [[Kales]] (op Franzuësisj: ''Calais''). Dit sjteenkoaleveld woeëd gevörmt in ge tiedperk va 't [[westfalien]] (313-309.9 meljoen joare geleëe), 'n deelperiode va 't [[karboon]] (resp. 359.2-299). In de [[twelfde iew|twólfde ieëw]] woeëd vuur 't ieësj sjteenkoal gedólve in ge daal va 't reveerke de [[Worm]] bei [[Kirchroaj]]. In 1723 kroag 't kloaster va [[Rolduc]] 't rech um 't sjteenkoal in g'n umgeëving va Kirchroaj te dèlve. Dit gebeed sjtóng sjpieër bekank as de [[Domaniale Mien]]. Bei wettelig besjleet in 1901 is 't gebeed va Kirchroaj bis Zittert-Geleën (de oeëstelige en westelige Miensjtreek) óntgonne vuur 't dèlve va sjteenkaol bis ungeveër 't eng va de [[jaore 1960|60'er joare]].
+[[Zuud-Limburg|Zuud-]] en [[Midde-Limburg]] make deel oet va e groeëter sjteenkoaleveld, sjtrekkende va [[Ibbenbüren]] in 't Pruusj (t'n noarde va Wesfale), bis in de umgeëving va 't Noard-Franzuësisje [[Kales]]. Dit sjteenkoaleveld woeëd gevörmt in 't geologisch tieëdperk van 't [[westfalien]] (313-309,9 [[Mega-annum|Ma]]), 'n deelperiode van 't [[carboon]] (359,2-299 Ma). In de [[twelfde iew|twólfde ieëw]] woeëd vuur 't ieësj sjteenkoal gedolve i ge daal van 't reveerke de [[Worm]] bei [[Kirchroa|Kirkroa]]. In 1723 krit 't kloaster va [[Rolduc]] 't rech um 't sjteenkoaleveld i g'n umgeëving va Kirkroa te exploitere. Dit gebeed sjtóng sjpieër bekank as de [[Domaniale Mien]]. Bei wettelig besjleet in 1901 is 't gebeed va Kirkroaj bis aa Zittert-Geleën (de oeëstelige en westelige Miensjtreek) durch d'r Sjtaat geëxploiteerd bis ungeveër 't eng va de [[jaore 1960|zestiger joare]].
 {{Sjtumpke}}