Sjtaotskoel Maurits
- Dit artikel is gesjreve in 't Sjènnes. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Gelaens, es te dit dialek sjpriks.
De Maurits waor de grotste koel van de Sjtaatsmiene in Limburg. De euverheid houw in 1911 de konsessie "Maasvelden" verworve, en tösje 1912 en 1913 woort 'r op versjeiende plaatsje ten westen van de koele Emma en Hendrik proofbaoringe verrich.
Sjus wie in d'r tied ouch veur de Hendrik is gebeurd, woort 'r ouch in Sjènne weer gebaord meh ouch in de plaetskes Lötterao en Kraonkel. Omdat Lötterao de bèste aafveurmeugelikhede houw dankzie de ligking van de sjpaorlien van Mestreech nao Zitterd, woort besjlaote de koel dao te gaon boewe.
De naam van dees koel woort Maurits geneump nao de 17e eeuwse veurzaad van de Keuninklike Familie.
In 1916 woort 'r ein begin gemak mèt 't baore van de sjachte. De Maurits kreeg direk vanaaf 't begin betonne sjachtaores, en waor geliek de groatste sjteinkoalemien in de welt, en va Nederland. In 1926 kaom de Maurits in produksie, en vanaaf 1929 woort biej de Maurits ouch Cokes gemak op de "Coksmaurits" en vanaaf 1954 biej de cokesfabriek Emma 2 in Baek.
De Maurits woort in 1947 verbonge mit eine tönnel van 13 kilomaeter langk dae leep van de Emma in Gebrook, onger Sjènne, Pöth en Gelaen door nao de Maurits.
Omdat biej de produksie van Cokes ouch gaas vriekaom dat weer veur anger doeleind gebroek koosj waere, namelik veur de produksie van watersjtof, woort ein nuuj bedrief opgerich: 't SBB (Sjtiksjtof Bindings Bedrief). Van dit gebonge sjtiksjtof woort weer ammonia gemak, wat weer gebroek woort veur 't make van könsmès. Dit waor op zien beurt weer 't begin van wat huuj d'n daag DSM is. Namelik chemische industrie.
Wie ze in Den Haag houwe besjlaote de koele te sjlete in 1965, woort de Maurits es iersjte koel in 1967 gesjlaote, woenao 't bedrief mèt en mèt omgeboewd woort van kaole nao chemie.
Huidendaogs is ein deil van 't veurmalig terrein van de Maurits in gebroek door Sabic en ein deil door DSM.