Pierelinge
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Pierelinge (Lumbricidae) zeen 'n femielje van óngewerveldje bieëster die behuuere toete ringwörm (Annelida). Pierelinge behuuere toete Oligochaeta; dit is 'n groep van wörm die de zieë höbbe verlaoten en in zeutwater, mer ouch op 't landj kónne laeve. Pierelinge kómme weltwied gans algemein veur, oetgezunjerdj in druueg klimaten en op Antarctica.
Meistes zeen ze in groeate aantale te vinje; inkel saorte zeen weltwied oetgezatte gewaore veure baomstructuur te baetere. Pierlinge höbbe door 't grave van tunnels en 't aafbraeke van plantjaerdig matterjaal 'ne groeaten invlood oppe baomstructuur. Weltwied guuef 't óngevieër 670 saorten aan pierelinge die in lingdje variëre van inkel centimaeters toet decimaeters.
Bie 't trille vanne baom kroepe de pierelingen oete gróndj; dit kan dore loupbewaeginge van bieëster waere veroearzaak of door miensjelik hanjele, wie mit behölp van 'ne stek. Ónger netuurlike ómstenjigheje kómme pierelinge baove door graafbewaeginge van möl. Pierelinge kómmen ouch baovegróndjsj bie raengerechtig waer veur te paere; ze zeen wiejer veural 's nachs aktief. Inne wintjer kroepe ze deper de gróndj in en gaon ze in 'n saort van wintjerslaop of diapause. Sómmige gewerveldje bieëster zeen sterk aafhenkelik vanne pierelingen ómdet ze 'n wichtige brón van voor vörme; veurbiljer hievan zeen de mol enne maerelink.
Zuuch ouch
[bewirk | brón bewèrke]- Gewuuene pierelink (veure saort die in Limbörg 't meiste veurkump)