Sjpoor (plant)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Sjpoor, sjpaor of poor ies 'n plant oet 't gesjlach Look of Allium in de Narcissefamilie. 't Ies 'n bolgewas mèt lang sjmaal blaar, die umein heengedrièjd ziete. 't Gedeilte ónder de grónd blief wiet. De sjtengel, dae nao de winter begint te greuje, dreug in de bleuj 'n bolrónd sjerm. Dèks zint d'r allein mer bölkes, roze of lila gekleurd.
't Sjpoor dat in de koalef sjteit ies de soort Allium oleraceum of A. porrum. Ze haet lang, sjmaal blaar, en greunechtige tot rozekleurige blome, die in juni-augustus bleuje. Ouch hie dèks bölkes in de bloomsjerm. Van dit sjpoor weurt 't wiet en liechgreun gedeilte van de blaar gegete es greunte.
Looksoorte
[bewirk | brón bewèrke]
Ander lookechtige (mèt 'ne look of bol) greuntes en/of keukekroed zint: bieslook, un en sjalot en knoflook.
De sjterke unnereuk kump van de zjwavelhouwende sjtoffe. Die höbbe dèks 'n antibiotische wèrking. In Nederland en Belsj kómme 'n vieftal soorte in 't wild veur.
In 't wild
[bewirk | brón bewèrke]Algemein aan waegkante, berme, weie en bösj kump de soort kraailook veur. (Allium vineale). De blaar zint bolrónd en de bloomkleur roze-lila.
'n Ander vörm in 't wild, mèt gesjteelde, vlake blaar ies de daslook (A. ursinum), die in Nederland besjermp ies. Dees kump in 't wild in de kalkrieke Limburgse hellingbösj veur. Ze sjteit dan meistal in 'n groate massa bie-ein. De bloom ies sjtervörmig van april-juni. Ze verspreidt 'ne doordringende knoflookechtige reuk.
De plant look zónder look, haet wie de naam al aangeuf, gein un (look) in de grónd. Zie huèrt neet bie dees look-familie.