Piramide va Cheops
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Breuker. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De Piramide va Cheops is de hoeëgste piramide van de welt en 't aenige van de ziëve klassieke weltwóngere dat bis huuj d'r daag bewaard is gebliëve. Ze is de aodste en groeëtste van de drie piramides va Gizeh (Egypte) en waert óm die rae aoch de Groeëte Piramide geneumd. Geleufd waert dat 't boewwirk geboewd is es graaftombe vuur d'r Egyptische farao Chufu (doer de Grieke Cheops geneumd), uëver 'n periode van twintig jaor rónd 2560 v.Chr. Ze is mit de oersjprónkelike huuëgde van 146 meter mieë es 3800 jaor 't hoeëgste boewwirk van de welt gewaeë.
Piramides va Gizeh
[bewirk | brón bewèrke]De piramide va Cheops makt dael oet van e complex van drie groeëte en zès klaen piramides, gelaeëge aan d'r oeëstelike rand va Gizeh, 'n vuursjtad va Caïro. De piramide zou d'r huëvel vuursjtèlle woeë-op d'r zónnegod Ra houw gesjtange wie 'r de anger gode en godinne houw gesjaoëpe. De groeëte piramides waeëre toegesjriëve aan de kuëninge Chufu, Chafra en Menkaura. Mit dank aan de zier sjtabiel constructie van de boewwirke zint ze good bewaard gebliëve.
Aen van de maes gankbaar theorieje is dat de piramide va Cheops geboewd woert es graaftombe. D'r zint aevel gaen reste gevónge van e graaf, vermodelik doerdat d'r al graafraovesj op bezeuk zint gewaeë. Anger theorieje sjpraeëke van 'ne "tempel".
Boew
[bewirk | brón bewèrke]De wies woeë-op de piramide geboewd woert is nog e groeët raodsel. De maeste gelieërde dinke dat de sjtae nao baoëve woerte gebrach via 'ne huëvel van drek. D'r Franse architek Jean-Pierre Houdin is nao ach jaor óngerzeuk d'rvan uëvertuugd geraakt dat de boewesj mit behulp van 'n sjpiraalvormige helling 't baoëveste dael höbbe kinne aafwirke. Hae verwerpt hiemit de traditioneel theorie die sjtelt dat 't 146 meter hoeëg boewsel via hellinge aan de boetezie tót sjtand kaom.
Me vermoodt dat 't gaen sjlave waoëre die twintig jaor lang wirkde aan d'r boew, meh betaalde arbeidesj. De binnezie van de piramide besjtóng oet plaatsjelike kalksjtae en daobaoëve woert 'n laog va gepoleerde kalksjtae gelag woeëdoer de piramide lieëk te glanze in 't zónleech. D'r tuup woert aafgedèkt doer 'ne dèksjtae (d'r Benben-sjtae), dae muëgelik va gaod waor. Die tuuplaog is óngertösje gans eweggesjliëte. Aoch de boeteste witte kalksjtaelaog is in d'r laop van d'r tied gooddaels verdwiëne ómdat de sjtae in de middelieëwe gebroekt zint vuur anger boewwirke.
De piramide is óngevaer 230 meter wied en tèlt óngevaer 2,3 miljoeën sjtae va jiëker óngevaer 2300 kilogram. D'r inhaod ligkt rónd de 2,6 miljoeën m³.
Wat opvallend is, is de verhaowing mit de piramides va Menkaura en Chafra. Went d'r sjtand van de piramides vanoet de loch waert bekiëke, vilt op dat ze precies geliek sjtónt mit de gordelsjterre (Alnitak, Alnilam en Mintaka) in 't sjterrebild Orion. De gruuëtde is aoch vergeliekbaar mit de helderhaed van dees sjterre. Dit daet vermode dat de Egyptenare väöl wósse va wis- en sjterrekunde.
Binnezie
[bewirk | brón bewèrke]D'r oersjprónkelike ingank van de piramide bevingkt zich aan de noordzie. In de aodhaed waor dizze ingank aoëpe, meh doer aeërdbaeëvinge woert dizze versjtaoëke. In de 10e ieëw haat 'ne Arabische sjatgraever 'ne nuje ingank in de noordzie gemakt en zich zoeë toegank gegaeëve tót de binnezie.
Vanoet d'r ingank löpt 'ne dalende gank van óngevaer 1 m² doer bis in de rots ónger de piramide. D'r gank kump oet in 'n neet-aafgemakde óngergróndse ruumde. Op d'r dalende gank sjloot 'ne oersjprónkelik aafgesjlaoëte ómhoeëggaande gank aan dae oetkump in de galerie, 'n mechtig constructie in 't midde van de piramide. De galerie gieëft toegank tót twieë graafkamesj, allewaal dao gaen reste zint gevónge van e graaf. 'n Interessant detail i beide kamesj is de aawezighaed va zoeëgenaamde lochsjachte in de noord- en zuudwande. De sjachte zint sjlechs óngevaer 25 centimeter wied en hoeëg. De sjachte in de óngesjte kamer sjtoppe midde in de piramide. Kórtgeleie óngerzeuk mit 'ne robotcamera haat aagetuuënd dat dees gange nörges oetkómme. D'r is aevel waal e verband mit d'r sjtand van de sjterre. Went me vanoet 'ne gang nao boete kiekt, zuut me veer groeëte sjterre die gode vertaeëgewoeërdige. De sjachte in de baoëveste kamer gónt doer de ganse piramide haer, vandao dat ze lochsjachte waeëre geneumd. Gaen van de anger Egyptische piramides haat dergelike sjachte.
