Pedagogie
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Nuts. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Pedagogie of pedagogiek is de kuns of weitensjap van opvoding en óngerwies van kinger en jóng luuj. 't Woerd kump van 't Oudgrieks paidagogos, de sjlaaf dae de kinger nao sjoeël brach. Omdat 't woerd “paida” nao kinger verwies, make sommige luuj 't ongersjied tösje pedagogiek (kinger get liere) en adrogogie (volwassene get liere).
Opvodingsweitensjap
[bewirk | brón bewèrke]De weitesjap besjtudiert de opvoding, de ontwikkelingsfase, en ouch de relatie tösje 't kind en zien umgaeving: familieleje, sjoeël, vrung, de geboewde umgeving, media, etc. De naodruk ligkt veural op 't handele. Ónger pedagogie wuurt de praktiek van 't opvode versjtaon. Me onderzeukt ouch de opvojing van kinger die meuilek opvoodbaar zin. Ze laeve in 'ne meuileke situatie of 't dreigt verkieërd te loupe.
Opmèrkelek is dat de opvojingsweitesjap (pedagogiek) lang neet in alle leng es zelfsjtendige weitesjap besjteit, in Nederland en Vlaandere is dit euveriges waal 't geval.
Binne de pedagogiek waere de volgende specialisaties ongersjeie;
- sociale pedagogiek
- óngerwiespedagogiek (met inbegrip van didactiek, en ongerwieskunde)
- klinische pedagogiek
- gezinspedagogiek
- theoretische pedagogiek
- forensische pedagogiek
- historische pedagogiek besjtudiert wie in 't verlaeje pedagoge (óngerwiezesj en ouwesj) gesjtalte gaeve aan de wunsj jeugdige mèt 'n bepaald doel groeët te bringe.
- orthopedagogiek besjtudiert 't groeëtbringe van jeugdige mèt 'ne handicap: ontwikkelingsstoornis zoeë es ADHD of leerstoornis zoeë es dyslexie.
Sommige meine dat d'r theorieje zin die ummer en uuëveral zouwe geldeuuëver 't (beïnvloje van) miensjelek gedrag. Angere meine dat 't miensjelek gedrag neet is te veursjpelle, en gaon "sjlechs" nao wie 't in 't verleje is toegegange. Soms wuurt pedagogiek gezieë es 'n vorm van toegepasde psychologie.