Palindroom
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'n Palindroom (van 't Grieks: πάλιν = opnuuj; δρόμος = loupe, doorloupe (van τρέχειν: loupe)) (ouch waal keërwoord of sjpegelwoord) is 'n symmetrische sequentie, zoa-es 'n woord of 'n getal. Van lènks nao rechs gelaeze zint ze 't zelfde gesjreve es van rechs nao lènks.
Veurbeelde van palindromische weurd die (ouch) in de Limburgse taal waere gebruuk zint kok, pap, madam, parterretrap, ...
Veurbeelde van palindroomgetalle zint 101, 2002, 2112 en 12345678987654321.
Anger veurbeelde
[bewirk | brón bewèrke]Nederlandse wäörd en name
[bewirk | brón bewèrke]- Persoansname: Ada, Aña, Anna, Aviva, Bob, Ebbe, Elle, Eppe, Ette, Eve, Hannah, Idi, Laval, Natan, Okko, Onno, Otto, Pip, Pop, Reinier, Sas, Suus, Tat, Viv, Eke.
- Geografische name: Ede, Epe, Ee.
- Korte palindrome: daad, dood, kok, kajak, lel, lepel, lol, lul, madam, mam, neen, negen, nemen, neven, non, pap, pop, pup, raar, radar, redder, rotor, sas, sis, solo's, soos, tot, nekken, neppen, serres.
- Langere palindrome: deelleed, droommoord, droomoord, eibofobie, Legovogel, maandnaam, meetsysteem, nepparterretrappen, parterretrap, racecar, taartstraat, legersregel, tarwewrat.
- Heël lange palindrome: koortsmeetsysteemstrook, legermeetsysteemregel, parterrestaalplaatserretrap, nepparterreserretrappen.
Limburgse wäörd en name
[bewirk | brón bewèrke]Aanvöllend aan de baove gegaeve veurbeelde wirt 't ’n oetdaging veur WIKI-LI gebroekers óm hie veurbeelde in te volle van palindrome in de Limburgse dialekte.
- Keek (sjreëw mèt ein hoag sjtöm)
- Tuut (eine puntjvormige pepiere zak)
- Lemmel (ein sjlap hangend veurwerp, b.v. 'ne dook)
Boetelandjse veurbeelde
[bewirk | brón bewèrke]In 't Èngelsj en 't Frans waere zoegaar complete palindromische verhaole gesjreve. (Zoa ware Adams wäörd went hae Eva veur 't eësj taengkaom: "Madam, I'm Adam". En häör antjwoord waas: "Sir, I'm Iris." of "Eve.". 'ne angere palindroom is "Do geese see God?". Nog langer is "Did I draw Della too tall, Edward? I did?". Of "A man, a plan, a canal: Panama."
Literatuur/Lectuur
[bewirk | brón bewèrke]- Demetri Martin sjreef 't gedich 'Dammit I'm mad' dat in feite 'n 224 wäörd tèllend palindroom is.
- In de beuk "Opperlandse taal- & letterkunde" en Symmys, van Hugo Brandt Corstius (Battus), sjtaon heël väöl palindrome, ouch ganse fragmènte die ómgekeërd kènne waere. De langste is van 'ne boodsjapper dae ziene "sire" kaom vertèlle wat 'r allemaol in veurraod is.
- Ein van de bekèndste palindroomzinne is óntsjtaon, toen 't Panamakanaal woort gegrave; a man, a plan, a canal: Panama.
- 't Langste bekènde palindroom in alle tale is 't 23-lètterig woord νιψονανομηματαμημονανοψιν, dat Awt-Grieks is en zoaväöl beteikent es wèsj dien ziel, neet allein dien gezich.
- 't Langste palindroom in 't Oxford Èngelsje Woordebook is 't 12-lètterig tattarrattat, 'n nonce woord dat de Ierse auteur James Joyce gebruukde in Ulysses (1922). Langer, mèar neet in 'n literair werk gebruuk, is 't woord partyboobytrap. 't Tèlt 14 in plaatsj van 12 lètters.
- 't Langste palindroom, dat in 't Nederlands Guinness Book of Records haet gesjtaon waas koortsmeetsysteemstrook. Mèr ieverige palindromers kaome ouch aandrave mèt potstalmelkkoortspilstaalplaatslipstrookklemlatstop.
- Es te de wäörd nep - pen toevoogs aan koortsmeetsysteemstrook, kries te 't woord: Nepkoortsmeetsysteemstrookpen. Oetlèg: 'n nep-pen óm sjtreukskes mèt in te völle van 'n systeem dat de koorts maet.
Brón
[bewirk | brón bewèrke]- Wikipedia NL