Oear

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

't Oear is 'n orgaan womit geluid wuuertj waorgenómme. 't Binnenoear speeltj ouch 'n rol bie 't aevewichsgeveul. Mit dit zintuug kan me dus huuere.

't Oear wuuertj óngerverdeildj in drie deiler:

't boetenoear, bestäöndje oete oearsjelp enne gehuuergank;
't middenoear mitte drie gehuuerknäök: hammer, aanbild en stiegbeugel;
't binnenoear, bestäöndje oet 't slekkenhoes en 't labyrinth mit dao-aan vas de gehuuer- en aevewichszieën.

't Boetenoear steitj in drek kóntak mitte boetelóch en geitj euver inne gehuuergank. 't Ènj vanne gehuuergank wuuertj gevörmp door 't trómmelvlees, det de sjeijing vörmp tössen 't boetenoear en 't middenoear. 't Middenoear steitj via de buus van Eustachius in verbinjing mitte kael. 't Binnoear is gevöldj mit vleujstof. In dees vleujstof bevinje zich trilhäörkes veur 't waornumme van geluid. In 't labyrinth mitte drie halfcirkelvörmige kanale bevinje zich klein kezelkes en staefkes die bewaeginge kónne registreren en zoea van belang zeen veur 't aevewich.

Doordet de miens twieë oearen haet kan d'r huueren op richting. De sterkdje van 't waorgenómme geluid is namelik neet in bei oeare geliek en ouch bereik neet eder geluid bei oeare tegeliekertied. Doordet 't herre de versjillige signale van bei oeare combineertj is 'n sloetsóm te trèkken euvere positie vanne geluidsbrón t'n opzichte vanne waornummer; e princiep det vergeliekbaar is aan 't zeen van deepdje mit behölp van twieë ouge.

Trivia

't Waord "oear" kèntj ouch 'nen twieëdjen etymologische gróndj dae me trögkvindj in wäörd wie "oearsprónk"; hie-in is 't verwantj mit terme wie oertied en neet 't orgaan van geluid.