Nuimundege

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

De Nuimundege (Deuterostomata) zien ein vaan de twie groete bovestamme vaan Bilateria (lijnsymmetrische bieste). Zjus wie de Oermundege of Protostomata oontwikkelt 't embryo in e vreug stadium twie leukskes die 't blastoom 'leek' make, meh bij de Nuimundege weurt 't ierste leukske d'n anus en 't twiede de moond (Aajdgrieks deuteros 'twiede', stoma 'moond'), dewijl 't bij de Aajdmundege perceis aandersum is.

Wie aajd de Nuimundege zien is neet perceis bekind, umtot neet alle bieste eve good fossiliseerde. Ze zien evels vaanaof 't begin vaan 't Cambrium bekind. Me meint tot op dat memint zoewel de Oer- es de Nuimundege in rillatief korten tied sterk in aontal en diversiteit zien gegreujd (Cambrische explosie).

Nog väöl mie aon hun evolutie, indeiling en plaots in de stamboom vaan 't leve is oondudelek, al kump dao door fylogenetisch oonderzeuk wel ummer mie leech op. Allewijl deilt me de Nuimundege globaol zoe in:

NUIMUNDEGE (Deuterostomata)

• Chordabieste (Chordata)
  • Sjeelloeze (Cephalochordata)
  • Olfactores
    • Mantelbieste (Tunicata)
    • Gewervelde bieste (Vertebrata)
• Ambulacraria
  • Stekelhuiege
  • Kraagdregers (Hemichordata)

De Sjeelloeze umvatte lancètvèskes: gestroumlijnde, vèsechtege bieskes zoonder sjeel. De Stekelhuiege umvatte bieste wie ziestare, zieanemone en ziekommers. Zij valle op umtot ze es volwasse bies drejsymmetrisch zien, en neet mie lijnsymmetrisch. Hun larve zien dat evels nog wel.

Volgens recint (2019) oonderzeuk zien de Xenacoelomorpha rillatief ing verwant aon de Ambulacraria; same vörme ze daan de Xenambularacraria. Euver de woer aard vaan de Xenacoelomorpha bestoont langen tied oondudelekheid, umtot dit oongeluifelek sumpel bieste zien. In de loup vaan de evolutie höbbe ze de mieste complexiteit die de Bilateria kinmerk verlore.

  Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle