Muidersjlot
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Muidersjlot is ein nog in goje sjtaot verkeërend middeleëuws kesjteël in 't Noord-Hollandjse Muiden. Allewiel is 't ein Rieksmuseum.
Besjrieving van ’t kesjteël
[bewirk | brón bewèrke]'t Kesjteël is ein veerkantje waterbörch. Op jedere hook sjteit eine rónje taore. Bènne de moere sjteit ein groat geboew mèt trapgevele. 't Haet ein sjlotgrach mèt ein ophaolbrök. Boete 't kesjteël is eine proemeboamgaard, dae ouch al besjtóng in de tied van Hooft. (Ein beroemde oetdrökking van Hooft taenge de anger leje van de Muiderkrink: "Tot zeens in de proemetied"). D'r is ouch eine gerestaureerde moostem en eine krujetuin.
't Waterliniepaad en 't Floris V-paad loupe langs 't Muidersjlot.
Gesjiedenis
[bewirk | brón bewèrke]Boew
[bewirk | brón bewèrke]Wieneë 't Muidersjlot geboewd is, is ónzeker. Meistal wirt gezag dat 't róndj 1280 door graaf Floris V woort geboewd, mer meugelik besjtóng 't doe al en zouw hae in daen tied gekoch höbbe. 't Kesjteël woort geboewd aan de mónjing van de Vech in de [[Zuderzeë (water)|Zuderzeë], 't taengewoordige Iesselmeër. Direk biej 't kesjteël ligk Muide mèt zien sjilderechtige have.
Door middel van ein kètting euver de Vech koosj Floris V tol heffe biej de langsvarende sjepe.
Maord op Floris V
[bewirk | brón bewèrke]
Graaf Floris V woort op 27 juni 1296 in de ómgaeving van 't kesjteël vermaord. Biej eine valkejach woort hae gevangegenómme door de deilnummende edelluuj Gijsbrecht IV van Amstel en Herman van Woerde. Hae woort vief daag gevangegezat in 't kesjteël. Biej ein óntsjnappingspoging oet 't kesjteël woort hae door ziene sjildknaap, Gerard van Velsen doad gemaak.
't Kesjteël woort daonao verrinneweert door bisjop Willem van Mechele, dae vermoedelik mèt de sjtein van 't Muidersjlot 't kesjteël Vredelant (Vreelandj) leet oetbreije. Wat euver bleef waas ein 'borchterrein', pas 70 jaor, róndj 1370, later woort door graaf Albrecht van Beiere op dezelfde plaatsj en mèt dezelfde plattegróndj 't (hujige) Muidersjlot weer opgeboewd (hoewaal d'r ouch suggesties zint dat 't sjlot noats verrinneweert is gewaes) [1]).
Verval en restauratie
[bewirk | brón bewèrke]In de Franse tied woort 't kesjteël es kazerne gebruuk door 't Franse leger. Vanaaf 1795 woort 't sjlot neet meë bewoond en raakde 't in verval. 't Ministerie van Aorlog gebruukde 't es opsjlaagplaatsj, tot 't geboew hiejveur te boewvallig woort bevónje. In 1825 woort 't veur sjloop te koup aangebaoje, wat zoaväöl beteikende dat de kouper 't geboew moch sjlope en de vriejkómmende boewmateriale in eigedóm kroog ('t terrein woort dus neet te koup aangebaoje). Nao väöl oprope aan keuning Willem I, ónger angere van historicus en literator Samuel Iperusz Wiselius, woort de verkoup aevel verhinjerd. 't Geboew woort door 't Ministerie van Aorlog euvergedrage aan 't Ministerie van Bènnelandjse Zake. De Aafdeiling Kunste en Weitesjappe van dit ministerie begoosj pas in 1895 mèt de restauratie, die woort oetgeveurd ónger leijing en volges planne van P.J.H. Cuypers. 't Muidersjlot en de vèsting dao ómhaer zint nog ummer eigedóm van de Sjtaat (Rieksgeboewedeens).
Bewoning
[bewirk | brón bewèrke]
't Muidersjlot wirt meistal bewoond door sjlotvoogde, die 't names hunne heër beheerde; dat waas biejveurbeeldj de bisjop of de landjgraaf. In 't begin van de zestieënde eëuw woort 't kesjteël korte tied eigedóm van de Gelderse. In de Tachtigjaorige aorlog woort in 1577 't sjlot names Willem van Oranje ingenómme.
De meubele, gebruuksveurwerpe en sjilderieje die allewiel in 't kessjteël zint te bezichtige sjtamme oet de 17e eëuw. In die periood laefde de sjriever Pieter Corneliszoon Hooft in 't kesjteël. Dae verzamelde anger kunstenaersj óm zich heen, de Muiderkrink genaamp.
Trivia
[bewirk | brón bewèrke]- In 2010 vónje hiej de opnames plaatsj van de film: Snuf en het spookslot. 't Muidersjlot sjtèlt hiejin de Rewien van Brederode veur, veurdat dat in verval raakde.
- 't Gróndjplan kump groatedeils euverein mèt 't gróndjplan van Kesjteël Radboud in Medemblik. Ouch dat kesjteël is gerestaureerd door Cuypers.
