Montagne de Bueren
Dit artikel is gesjreve in 'n ónbekènd dialek. Es doe wèts wat veur dialek dit is, weurt 't gewaardeerd óm dit aan te gaeve.
De Montagne de Bueren ès ein straot die besteit oet trappe inne wiek Féronstrée et Hors-Château in 't centrum vaan de stad Luuk op 't Belsj. De trappe verbinje 't centrum vaan Luuk mèt de Citadel vaan de stad. De trap heet 375 traptrejje en ès veural bekindj vaanwaege 't oetzich' det 't gaef aon den tup. De trap heet eine hellingsgraod vaan óngevaer 28% en treinlien 34 vaan Luuk nao Hasselt luip via de Tunnel Sous Pierreuse ónger de trappe deur.
Naom en legende
[bewirk | brón bewèrke]De trappe drage de naom vaan Vincent de Bueren (1440-1505), einen adelike hiêr vaan Geldersje oersprónk. Dizze Vincent de Bueren leide de Zèshóndjerd Franchimonteze. Vincent de Bueren en Gosuin de Strailhe hadde 600 mansluuj oet 't markgraofsjap vaan Franchimont (in de naober vaan Theux) gezeumerd um op 28 oktober 1468 eine verrasjingaonval te plege op d'r hertog vaan Bourgoonje en d'r Lewie XI (keuning vaan Fraankriek). Lewie vaan Bourbon waor mèt behölp vaan ziene nónk Filips de Gooje d'r hertog vaan Bourgoonje benump tot prinsbissjop vaan Luuk. Dit evels taege de wunsj in vaan de luukenaere; me vreisde tot de mach vaan de Bourgoonjers te groet zouw weure. In okober 1468 braok der ónrös oet in Luuk. Op 22 oktober 1468 versleit 't Bourgoonjes leger ein Luukse militie bie Lantin. Vincent de Bueren en Gosuin de Strailhe wèlde daonao d'r hertog vaan Bourgoonje en d'r keuning vaan Fraankriek, dee häör kamp bie de noe verdwiene trappe vaan Sint-Walburgis hadde opgeslaoge, gevaange numme. Me besturmde de trappe mehr häör wanhaopsdaod mislingde, de Zèshóndjerd Franchimonteze vonge allemaol den doed. Es vraak woort de stad in de brandj gestaoke deur de Bourgoonjers. Dennoch de Montagne de Bueren neet de trappe oet 1468 zien numpt me de trappe ouch waal Lès sî cin grés (de 'Zèshóndjerd trejje' op 't Waols), evels heet de trap 'mer' 375 trejje.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]De trappe die ein verbènjing vörme tösse 't centrum vaan de stad en de citadel woort voltoeid in 1880. De gemeingde had in 1875 besloete tot er ein snellere verbènjing mos koume tösse het centrum en de citadel um het veur het inne citadel residerendje garnezoen gemaekeliker te maoke bie opstanje of invasies inne stad te koume. Daobie mos gezag weure tot het garnezoen neet mie deur de Rue Pierreuse moch aafdaole. Dao waore naomelik ein aontal kaffees gevestigd en waor der ouch prositusie aonwaezig. Evels heet de trap mehr tien jaor deens' gedaon; in 1891 woort de citadel ontmanteld.
Triva
[bewirk | brón bewèrke]- Eeder jaor oppen ierste zaoterdig vaan oktober weurt de trap mèt 3000 kaerse verlich.
- De centraol trappe in 't deur Aldo Rossi óntworpe Bonnefantenmuseum te Mestreech zien geïnspireerd oppe Montagne de Bueren.
