Minsape

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Sumatraansen orang-oetan

Westeleke lieglandgorilla

Gewoen chimpansees (vloejentere)

Minsape of Hominidae zien 'n femilie vaan hoeg oontwikkelde zoogdiere oet de orde Aapechtege. Minsape zien groete ape, mèt veural 'nen oontwikkelde sjedel en rechopstaonde gaank. Veural vreuger woorte de gibbons ouch tot de minsape gerekend. Zij höbbe ziech evels ieder aofgesplits en zien ouch in bouw minder minsechteg: ze zien kleinder en slaanker en hun leve späölt ziech väöl mie in de buim es op de groond aof.

Ze zien verdeild in twie oonderfemilies: de Ponginae, die oet Azië koume, en de Homininae, die in Afrika hunnen oersprunk höbbe. Umtot de mins ouch tot dees femilie behuurt, is ze hiel intensief door biologe bestudeerd. Neet allein de levende minsape, meh ouch de fossiel soorte, in 't bezunder die tot de moderne mins höbbe geveurd of die es 'zijtek' in de eveolutie ing verboonde waore, zien oetgebreid oonderzoch en bediscussieerd.

Taxonomie

Allein de nog bestaonde soorte zien weergegeve.

MINSAPE (HOMINIDAE)

• Ponginae
  • Geslach Pongo
    • Bornesen orang-oetan (Pongo pygmaeus)
    • Sumatraansen orang-oetan (Pongo abelii)
    • Tapanoeli-orang-oetan (Pongo tapanuliensis)
• Homininae
  • Geslach Gorilla
    • Westeleke gorilla (Gorilla gorilla)
    • Oosteleke gorilla (Gorilla beringei)
  • Geslach Pan
    • Gewoene chimpansee (Pan troglodytes)
    • Bonobo (Pan paniscus)
  • Geslach Homo
    • Mins (Homo sapiens)

De chimpansees zien zoe ing mèt de mins verwant (d'r is 'n euvereinkoms in de bei genome vaan mie es 98%) tot inkel wetensjappers höbbe veurgestèld ze bij 't geslach Homo in te deile. De consensus is evels um dat neet te doen. Ouch gorilla's blieke genetisch korter bij de mins en de chimpansees te stoon es gemeind. De orang-oetans evels wieke mier aof: zij stumme veur good 96% mèt de aander minsape euverein.

Traditioneel heet me aparte tribus gemaak vaan de mins en de chimpansees aon d'n eine kant en de gorilla's aon d'n andere kant:

De nui inziechte euver de genetische natuur vaan de gorilla's zouw dao verandering in kinne bringe.