Mauna Loa
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Oeals. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
 |
 |
De vulkaan Mauna Loa ligt op 't eilandj Hawaï in'ne sjtaot Hawaï in'ne Verenigde Sjtaote. 't Is de grootste vulkaan op aarde (neet de hoogste, det is de Ojos del Salado in Chili mit 6887 m; ouch de op 'tzelfdje eilandj gelaege vulkaan Mauna Kea is net iets hoger). Mauna Loa stijgtj zo'n 4170 m baove de zeesjpegel oet en haetj ein totaal heugte van zo'n 9 km ten opzichte van'ne zeebaom.
De vulkaan is zo zjwaor det hae de aardkors vervormdj. Dit versjiensel weurdj isostasie genumpdj en kumptj biej vriejwaal alle berg veur. De vulkaan dröktj de aardkors zo'n 8 kilomaeter in. De vulkaan bedektj 85% van 't eilandj Hawaï. De naam "Mauna Loa" beteikendj "lange berg".
Van'ne Mauna Loa zeen 33 erupties bekindj, de meist recente waas in 1984. De tuup weurdj gevormdj door eine caldera, dae 3 biej 5 kilomaeter groot is. Deze weurdj Moku`aweoweo genumpdj. De laeftied van'ne vulkaan weurdj tösse de 700.000 en 1 miljoen jaor gesjatj.
Aktueel ontwikkelinge
[bewirk | brón bewèrke]Volges 't Hawaiian Volcano Observatory zeen d'r ein aantal ontwikkelinge te volge:
Vanaaf begin juli 2004 weurdj in'ne deeptje van'ne Mauna Loa ein sjteigendj aantal vulkanische tremore geregistreertj. 't Aantal bevinge verangerdj van waek toet waek, maar is hoger den normaal. Allein in'ne eerste waek van september 2004 ware d'r meer es 350 bevinge geregistreerdj op 35 toet 50 km deepdje. Vanaaf 't begin van de maetinge in 1960 zeen d'r nog nooit zo väöl bevinge geregistreerdj.
Saort vulkaan
[bewirk | brón bewèrke]Mauna Loa is ein vulkaan van 't type sjildvulkaan. Dit type vulkaan haetj gein explosieve, maar meer get röstiger oetbarstinge, mit weinig rouk en as. D'r sjtruimtj relatief vloeibare lava oet. 't Belangriekste kinmerk van ein sjildvulkaan is de vorm, ze is meer breid den hoog. De vorm van sjildvulkane hink same mit de chemische samesjtelling van'ne magma. De magma haetj ein relatief leeg viscositeit. Hiedoor kan de lava good oetvloeje. Sjildvulkane ontsjtaon es magma vanoet de asthenosfeer door breuke in'ne aardkors haer sjtruimtj. In Hawaï is sjpraoke van ein 'hotspot' wobiej magma via ein geïsoleerde mantelpluum de oppervlakte bereiktj, döks midde in ein aardsjol.
Een deil van Mauna Loa, wo onger de tuup, ligktj in 't Hawaii Volcanoes National Park.
Bronne
[bewirk | brón bewèrke]Dit artikel is aafgeleid van'ne artikele op'pe Duitse en Nederlandse wikipedia.