Leuve
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Leuve (officieel Leuven) ies 'n sjtad en gemeinte in de Vlaamse provincie Vlaams-Brabant. Ze ies ouch hoofsjtad van dees provincie. 't Aantal inweunersj waor 101.032 in 2021, vergeleke mèt 89.185 in 2004. Bie de gemeinte huère ouch de deilgemeintes Wilsele, Wijgmaal, Kessel-Lo, Heverlee, e deil van Haasrode en e deil van Korbeek-Lo.
Sjtadsfuncties
[bewirk | brón bewèrke]In Leuve ies de oudste universiteit van de tegewoordige Benelux gevestig, de Katholieke Universiteit Leuve. Ouch liek hie InBev, de groatste beerbroewerie van de waereld en ein van de belangriekste wèrkgeversj in de regio. Es provinciehoofsjtad haet Leuve ouch 'n administratief functie.
Sjtadsbeeld
[bewirk | brón bewèrke]
Leuve haet 'n aantal belangrieke historische geboewe. 't Sjtadhoes, nao 'n óntwerp van Matthijs de Layens, ies geboewd in de 15e ièw in laatgotische sjtiel. De Sint-Pieterskèrk ies geboewd in Brabantse hoaggotiek. De universiteitsbibliotheek woort in de Ièrsjte Waereldoorlog verwoes en in de jaore 20 weer opnuujts opgeboewd. De geboewe van 't Groat Begienhaof, 't groatste van Vlaandere, zint allewiel in gebruuk es weuninge veur sjtudente en universiteitsmètwèrkersj.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]De naam Leuve kump veur 't ièrsj veur in 891 es Loven. In datzelfde jaor woorte de Vikinge definitief versjlage bie Leuve. De sjtad óntwiekkelde ziech tot e belangriek handelscentrum in de Mieddelièwe en kreeg sjtadsrechte in 1161.
De universiteit woort gesjtiech in 1425. De broewerie die later Interbrew en nog later InBev zou were woort gesjtiech in de 18e ièw. In de 20e ièw woort de sjtad zjwoar besjadig in bei waereldoorloge.
In 1968 waor de sjtad e centrum van de Belzje taalsjtried. Hiebie woort de universiteit gesjpliets in e Nederlandstalig deil, dat in Leuve bleef, en e Franstalig deil, dat gevestig woort in de nuuj gesjtiechde plaats Louvain-la-Neuve ("Nuuj-Leuve").