Luit (Belsj)

Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Mechels (Belsj Limburg), es te dit dialek sjpriks.

---

Kestiel vaan Luit.

Luit (Nederlands Leut) is e dörp in Belsj Limbörg en 'n deilgemeinte vaan Mechele. 't Dörp ligk oostelek vaan Aësde (Eisde), kortbij de Maos. De deilgemeinte is 3,,92 km² groet; 't aontal inwoeners laog in 2012 op 1.464. Oonder Luit vèlt ouch 't gehuch Mazenhaove.

Historie

Luit, wat in 1178 veur 't iers opduuk es Lotte en daan in 1255 es Lude, weurt verklaort es 'lui', boemèt daan de koloniste gemeind zouwe zien. De bewoening is evels awwer; neolithische voondste zien gedoon. Me dink tot de parochie in d'n èlfden iew woort gestiech door monneke vaan de abdij vaan Zöstere. In 1274 weurt 't dörp al geneump es riekshierlekheid, 'n hierlekheid dus boevaan d'n hier allein de keizer es lienmaan bove ziech had. De hierlekheid woort later oetgebreid mèt Meëzek (Meeswijk; in 1300 aofgekoch vaan 't Mestreechter Sintervaoskapittel) en Aësde (in 1553 gekoch vaan Toear).

In de praktijk hóng 't evels sterk aof vaan 't graofsjap Valkeberg, wat later oonder 't hertogdom Braobant kaom. Zoedoende kaom 't nao de Vrei vaan Munster aon de Rippubliek vaan de Zeve Vereinegde Nederlen, al mós dat in 1662 nog wel mèt geweld weure bestump. De próttestantse femilie Vaan Vlodrop bestuurden 't dörp tot 1752, wie de hierlekheid woort verkoch aon de hiere vaan Meeuwen. Vaanaof daan begós de próttestantse gemeinsjap in Luit te verdwijne.

Nao de instèlling vaan 't Vereineg Keuninkriek vaan de Nederlen kaom Luit in Limbörg te ligke. Oondaanks zie staots verleie woort Luit in 1839 bij 't Belsj ingedeild wie de Maos es landsgrens góng dene. Tot 1977 waor Luit 'n apaarte gemeinte.

Aonzien

Belaankriekste aajd gebouw is 't kestieël Luit, wat noordoostelek vaan 't dörp ligk. In Luit zelf vint me oonder mie de Pieterskèrk, 'n neoromaanse kèrk oet 1876. In de umgeving, aon de Maoskant, is väöl sjoen natuur.