Kolonialisme
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Remunjs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Kolonialisme is de benaming veur e system worin sjtaote eige kolonieje höbbe.
Bie kolonisatie is sjpraok van oetbreijing van 't gróndjgebied van 'n soeverein sjtaot. Aafhenkelik van de hajing van de kolonisater waerde besjloete euver de inheimse bevolking gemaak, waerde dees verplaats of zelfs oetgeroeid. Deze term haet daoddoor 'ne negatieve bieklank gekrege.
Koloniserende naties euverheerse euver 't algemein de middele, de arbeid en de merte van 't koloniaal gróndjgebied en kinne ouch sociocultureel, religieus en sjpraokkundige sjtrukture aan de inheimse bevolking oplègke (cultureel imperialisme). 't Is houfzakelik e systeem van direkte politieke, ikkenomische en cultureel interventie en hegemonie door e krechtig landj in e zwakkert. Óndanks det 't waord "kolonialisme" döks óngerling verwisselbaart is mit imperialisme, weurt de litsgeneumde sóms rumer gebroek, aangezeen 't informeel euver oetgeuubde kóntraol (via invlood) aevenes formeel militair kóntraol of ikkenomische hefboumwerking geit.
De term "kolonialisme" kan ouch waere gebroek veur nao 'n ideologie of 'n reeks geluive te verwieze óm dit systeem te legalisere, good te kalle of te bevordere en óm luuj te euvertuge det de moraol en de waerd van de kolonisater superieur wore aan die van de gekoloniseerde; sómmige verbinje dergelike geluive mit racisme en pseudoweitesjappelike theorieje oet de achteende en negeteende eeuw. In de wèsterse waereld lèdde dit tót 'n vorm van proto-sociaal darwinisme die blanke luuj aan de baovekantj van 't dereriek plaatsde en zo "netuurlik" verantjweurdelik waerde veur 't euverheerse van de neet-Europese inheimse bevolking.