Kesjteël Keverberg

Dit artikel is gesjreve in 't Gelaens. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Kessels, es te dit dialek sjpriks.

Kesjteël Keverberg is 'n geconsolideerde rewien van 'n mottekesjteël gelaege in 't hart van 't Noord-Limburgse dörp Kessel aan de Maas, allewiel ein deil van Pieël en Maas, sjtroamopwaarts ten zuje van Venlo. 't Kesjteël is ouch bekènd ónger de naam "kesjteël Kessel". 't Bevundj zich op 'ne heuvel. 't hoagteversjil tösje 't kesjteël en de revier kan waere euverbrögkd via trappe en terrasse.

Besjrieving van 't kesjteël

Door zien ligking op de opgewórpe heuvel is dit kesjteël ein van de winnige nog euvergebleve mottekesjteële in Nederland. Van origine waas 't ein van de awtste kesteële in Limburg en sjtóng 't bekènd es "börch Kessel". Oet histories óngerzeuk is gebleke dat in de motte restante aanwezig zint van 'n börch die geboewd mót zeen in de 9e eëuw. 't Betruf hie moere van tweë maeter dik gemaak oet oersjtein en maaskeije mèt dao-op 'ne veerkantje houte woontaore van 15 maeter. 't Doel van de taore waas óm 't sjeepvaartverkeër op de revier te controlere en tol te heffe.
Nao gedeiltelike aafbraok zint de restante opgevöld mèt zandj en is de motte nog meë verbreid en opgeheuëgd, wodoor 'ne plateauheuvel van 9 maeter heuëgte óntsjtóng. 't Hujige kesjteël is vermoedelik deils geboewd in de 12de eëuw toen 'ne taore en 'n mergelsjteine ringmoer mèt weergank op baoge aan de bènnenkantj woorte aangelag. Bènne de ringmoer is 'ne zaal oet de 13de eëuw en, hie-aan vasgeboewd, 'ne paorttaore dae ouch oet de 13de eëuw sjtamt. Vervolges boewde me in 1325 aan de noordoaskantj boete de ringmoer 'ne veerkantje donjon. Róndj 1400 woort nog 'ne nuuje paorttaore geboewd aan de zuudoaskantj, de zoagenaamde Maastaore. In de loup van de eëuwe woorte nog 'n aantal geboewe opgerich bènne de moere van 't kesjteël.

Naamgaeving

De naam Keverberg is aafkómstig van de femielienaam Keverberg d’Aldenghoor, die eigenaer ware van 't kesjteël van 1779 pès 't begin van de twintigste eëuw.

Gesjiedenis en beweuners

't Kesjteël waas van oarsjpróng 't middelpuntj van 't graafsjap Kessel, veur 't eësj geneump in de tieënde eëuw, toen keizer Otto I van 't Heilige Roamse Riek ziene naef en vazal graaf Ansfried tot graaf van Kessel beneumpde, wodoor dae muntjrech kreeg veur Kessel en tol ging heffe op de Maas. Deze Ansfried haet later, es bisjop van Utrecht, de abdie van Toear gesjtich. 'n Onech kèndj van deze Ansfried, Balderik genaamp, woort ziene opvolger es graaf van Kessel. Balderik woort opgevolg door Hendrik I van Kessel. De naokómmelinge van deze Hendrik bleve es bewoners op 't kesjteël pès 1279, toen 't woort verkoch aan Reinoud I van Gelder. Aangezeen Reinoud 't kesjteël neet zelf wól es beweuner, beneumde hae eine Godfried van Berck tot beheërder, dae zich dan ouch prónt zelf tot heër van Kessel beneumde. In 1541 sjtórf dees femielie oet en erfde 'ne naef, Caspar Van Merwijck, 't kesjteël.
In 1597 is 't kesjteël door Sjtaatse troepe in brandj gesjtaoke en daanao weer herboewd mèt 'n drie verdepinge hoag baksjteine geboew. 'n Belangrieke femielie waas die van Van Merwijck. Zie haeje ónger angere contacte mèt veldjheër Maarten van Rossum, Karel V, prins Maurits en aartshertog Albert van Oostenrijk. In 1779 sjtórf 't gesjlach Van Merwijck oet en erfde Caspar baron van Keverberg es naef van de femielie 't ganse bezit, inclusief 't kesjteël van Kessel. 't Waas veur 't eësj dat de naam Keverberg in de gesjiedenis van 't kesjteël opdook. Deze Caspar kaom aan zien eindj door verdrènking in de Maas en saerdeen geit 't geruch dat hae regelmatig op de Maas zou róndjsjpoake.
De lètste adelike beweuner van kesjteël Kessel waas Frederik Hendrik Charles de Keverberg, de zoon en ènnigste kèndj van Karel Frederik de Keverberg. Deze baron sjtórf 'ne einzame doad in 1876, verlaote door zien vrouw en dochter. 't Kesjteël woort 'n óngerkómme veur Duutsje sjipperskènjer en vervolges verkochte de erve van de femielie de Keverberg 't in 1903 aan de congregatie van de Zusters van de Goddelijke Voorzienigheid. Dees zusters richde 't kesjteël in es kloaster en maakde d'r 'n maedjespensionaat van, St. Aloysiusgesjtich genaamp.

't Recent verleje en 't heje

In de Tweëde Waereldaorlog woort 't kesjteël bezat door Duutsje soldaote, die 't bie hunne aaftoch opbloze en in brandj sjtaoke. De bènnemoere woorte gans verinneweerd en door de óntsjtaone brandj bleef d'r niks meë gans van 't interieur. De zusters zaoge gein kans om 't kesjteël te laote herboewe en zoa woort de börch van Kessel 'n rewien. Nao de aorlog sjtóng de ringmoer nog euvereindj, mèt nisse en kantele, 'n gedeilte van de weergank, de moere van de groate zaal, de zietaore en de paorttaore. 't Gewelf ónger de groate zaal is inmiddels weer hersjtèld.
In 1953 woorte de restante door de gemeinte Kessel aangekoch. D'r waas zoavöl van 't kesjteël verlaore gegange dat me haet besjlaote óm de börch neet te resterere mèr te consolidere, dat wilt zègke te handjhave in de sjtaot wo-in hae noe is en zoadanig te óngerhauwe dat wiejer verval neet meë kènt optraeje. De euverbliefsele woorte in middeleëuwse sfeer trök gebrach mèt oetzunjering van boewdeile oet de zevetieënde eëuw. In augustus en september wirt 't gebruuk es aopelóchtheater en in oktwoaber en november wirt 't ómgeboewd tot sjpoakkesjteël.