Kabbinèt-Rutte I
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Kabbinèt-Rutte I waor de (centrum-)rechse regering die Nederland vaan 14 oktober 2010 tot 5 november 2012 regeerde, sinds 23 aprèl 2012 es demissionair kabbinèt. 't Kabinèt woort veurgezete door premier Mark Rutte en rösde op 'n coalitie vaan VVD en CDA; umtot die twie partije in de Twiede Kamer 52 zedele höbbe, waor 't e minderheidskabbinèt. 't Kabbinèt-Rutte kós bij gedoge regere door de steun vaan de PVV, die neet mèt in de regering zaot. Wie op 21 aprèl 2012 dees partij häöre steun introk nao zeve weke oonderhandele in 't Catshuis, mós de regering oontslaag numme.
't Bewind vaan 't kabbinèt-Rutte I, 't ierste mèt 'ne liberaole premier sinds de inveuring vaan 't Algemein Keesrech, woort geteikend door de zwoeren economische crisis dee de wereld in dees jaore teikende. Internationaol waor de regering umstrejje, door de steun vaan de es extreem-rechs gezeen PVV. 't Kabbinèt woort opgevolg door 't kabbinèt-Rutte II, e mauf middel-kabbinèt vaan VVD en PvdA.
Mèt de tolerantiepolletiek vaan de PVV kós 't kabbinèt op 76 zetels rekene, wat zjús de benudegde mierderheid is vaan 't parlemint is. Volges Rutte zelf maakde de PVV gein deil oet vaan de coalitie umtot zie 't fundamenteel ooneins is mèt de VVD wat betröf de positie vaan de Islam in de maotsjappij. Wijl PVV dit 'n ideologie nömp, nömme de VVD en CDA dit 'n relizjie. Door de Islam wettelek te verandere in 'n ideologie, ein vaan de hoofpunte vaan de PVV, zaw de Islam es maotsjappeleke gróp versjèllende rechte verleze die aon relizjie weure touwgedrage. In tegestèlling bis wat väöl lui verwachde, verleep de gedogesamewèrking in ierste instantie taomelek good. 't Klimaot veranderde evels heveg door de negatieve ciefers vaan 't CPB ('t begroetingstekort vaan 4,5% in 2013). Dat wijl 't 'n Europese eis gief um e begroetingstekort vaan maximaal 3% te höbbe es lidstaot. Wat 't neet gemekeleker maakde waor dat Nederland in Breusel mie es 'ne kier de aander len touwreep ziech te hawwe aon de 3%-reigel en dat dao gein oetzoonderinge veur mochte bestoon. Door dees "strenge" positie die Nederland had aongenomme in de Unie waor 't oonmeugelek veur Rutte ziech hei vaanaof te praote. De VVD, CDA en PVV beslote op 5 miert 2012 bezuinegingoonderhandelinge in 't Catshuis te starte. De extra bezuineginge kóste oplaope bis 16 miljard euro. Heimèt zaw mótte weure voldaon aon de eis vaan maximaal 3%. Veur de PVV waor dit vaanaof 't ierste memint 'n hendeg meuilek besluit umtot ze es eint vaan häör hoofpunte 'n "nein" contra de EU heet. Häöre leier Geert Wilders veel, en vilt, politici dèks aon veur 't "opgeve vaan Nederlandse soevereiniteit" aon de Europese Unie. Nao 't vertrèk vaan Hero Brinkman oet de PVV op 20 miert 2012 verloor 't kabbinèt dees mierderheid. Toch waor dat gei perbleem umtot Brinkman mèt zien oontslaag metein leet weite 't kabbinèt-Rutte te blieve steune. Op 21 april, aanderhaaf maond nao 't euverlègk waor gestart, maakde de PVV bekind te zien gestap oet de oonderhandelinge. In 'n verklaoring goof Wilders aon tot zien partij niet kós instömme mèt 't pakkèt veural door de daolende koupkrach vaan mèt naome AOW'ers en 'n oplaopende wèrkeloesheid. CDDA-fractieveurzitter Sybrand van Haersma Buma wou 'n deil vaan 't aajd akkoord euvereind hawwe en marchandere mèt de oppositie. Get late laot Wilders weite tot "de breuk definitief is" en tot "de PVV geine tolerantiepartner mie is". Premier Rutte beed op 23 april aon Keuninging Beatrix 't oontslaag vaan zie gaans kabbinèt aon.
Nao de val vaan 't kabbinèt-Rutte I woort d'r gemarchandeerd tösse versjèllende fracties in d'n Twide Kamer um esnog bis e begroetingsakkoord te komme. Op 26 april gief 't 'n akkoord tösse VVD, CDA, D66, GroenLinks en de ChristenUnie, boebij ouch minister De Jager woort betrókke. Dit akkoord góng 't "Wandelgangenakkoord" en laot veural 't Lenteakkoord heite. Mèt dit akkoord kós oetindelek esnog aon de begroetingseise weure voldaon vlak véúr de deadline die de Europese Unie had vasgelag. In dit "Lenteakkoord" goof 't versjèllende hervörminge op de arbeidsmerret, de woeningsmerret, 't pensioen en AOW en in de zörg.
Minister
[bewirk | brón bewèrke]'t Goof twaalf ministers in 't Kabbinèt-Rutte I, boevaan d'r eine gein portefeuille had. 't Goof twie Limbörgse ministers in 't kabbinèt - vaan hun zien de naome dikgedrök in dit artikel.
