Gich
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Gich is 'n pienlike reumatische óntstaeking gekènmirk door gekristalliseerdj urienzoer in e gewrich. In 't werm blood los urienzoer mekkelik op, meh bie 'n te hoeag kóncentraasje hievan kan dit zoer neerslaon inne vorm klein naoljvörmige kristalle. In 'n betrèkkelik kaaj ómgaeving, wie de henj en de veut, beurtj dit 't snelste. In 60% vanne vel is 't basisgewrich vanne groeate tieën aangedaon. In dergelieke vel wuuertj gich owwel podagra geneump. Anger plaatse wo gich snel óntsteit zeen de gewrichte vanne veurvoot, d'n inkel, 't kneen, de pols enne vingere. Gewuuenlik wuuertj slechs ei gewrich aangetas door gich (monoarticulair), meh bie 't ajer waere truf gich meistes mieë gewrichte (polyarticulair).
Gich lèdj toet 'n dök snel-opkómmendje haevige óntstaekingsreaksje mit roeadheid, zwölling, väöl pien en wurmdje. Patiënte waere 's nachs inèns wakker vanne pien en kónne döks koum loupe. Boeten inne tieëne kan neerslaag van uraat ouch op anger plaatsen óntstaon, wie inne vingeren of inne oearsjelp.
Risicofactore van gich zeen:
- Slech aetpetroean: väöl vleis, mit naam väöl orgaanvleis;
- Aafbraak van 't eige waefsel (dökker 'ne gichaanval nao 'n tumorbehanjeling mit chemotherapie);
- Irfelikheid of neerfunctiestuuernisse;
- 't Broek van diuretica (plastablètte);
- Alcoholgebroek.