Jan Lodewijk van Scherpenzeel-Heusch
Dit artikel is gesjreve in 'n ónbekènd dialek. Es doe wèts wat veur dialek dit is, weurt 't gewaardeerd óm dit aan te gaeve.
Jan Lodewijk Baron van Scherpenzeel-Heusch (Oosterhout, november 1799 - Vlorp 14 fibberwarie 1872) waor eine Lèmbörgse pollètikker, liberaal en democraat. Haer ès veural bekindj veur zien rol inne zeuktoch veur ein nui pollètikke vörm vaan het Oes'-Lèmbörg nao de Belsje Revolusie. Zien pollètikke carjaer weurt gekinmèrkt deur Lèmbörgs separatisme.
Laeve
[bewirk | brón bewèrke]Scherpenzeel weurt geboare in Oosterhout en ès dao ouch geduip gewore op 13 november 1799. Ziene vajer waor Maria Gerardus Carolus van Scherpenzeel-Heusch en zien mojer waor Theodora Joanna Ignatia Adriana Godefrieda Antonia Christina Speyart van Woerden.
Vaanaof 1818 ès Scherpenzeel offeceer vaan de cavvelerie. En daonao twiede en ierste luitenant vaan de cavvelerie tot 1828. Op 7 september 1828 trouwde haer mèt Marie Isabelle Theodore Clout in Remunj. Oêt dit houwelik óntstaon dreij zoene en twie dochters. Scherpenzeel woende in kestiel De Berckt bie Baolder. Vervolges bekleijd haer de funcsie vaan kolonel-commedant burgerwach in het kanton Remunj vaan 1831 bies 1839. Scherpenzeel naom in 1835 den Belsje nationaliteit aon.
Scherpenzeel waor óngerdeil vaan de Lèmbörgse separatistiese beweging in de jaore 1840-1848. Haer had zien twijfels bie het Hollesj bestäör en häör economies beleid. In ein brochuur sjreif Scherpenzeel:
-Ik heb aangetoond dat Belgie en Pruissen de natuurlijke markten van Limburg zijn en niet Holland. Daar nu de landbouw de voornaamste tak van nijverheid van het Hertogdom is; zoo zoude hetzelfde door de scheiding geenszins verliezen: te meer, omdat de groot handel, in Nederland het hooge woord voert. Niets is eigenbaatzuchtiger als de Nederlandsche handel. Wat geeft die er om, dat de landbouw kwijne; mits dat het Amsterdam en Rotterdam maar goed gaat, hij beschouwt de landbouw als de bok van Israël die allen last moet dragen. Het is openbaar dat de landprovincien onder den last der overgroote opbrengsten aan den staat, bezwijken; zoude het niet billijk zijn dat men eenige der lasten voornamelijk op den landbouw drukkende, verving met eene belasting op de Thee, Suiker, Koffij, Tabak. Dat men de heeren effecten- houders die niets te doen hebben dan hunne couponnetjes af te knippen en dan met de duimen over elkander te draaijen, ook het hunne liet bijdragen!-
Es gevolg vaan de Maartrevolusie riechde me in Duutslandj/Duutse Bondj, mèt het oug op mie democrasie, liberalisme en ein vereinigd Duutslandj, het Frankfurter Parlemint op. Noe zaog me ziech ein kans in ziech vaan het Hollesj bestäör aof te wenge mèt behölp vaan den Duutse Bondj, boe Lèmbörg (mèt oêtzongering vaan de stei Mestreech en Venlo) deil vaan oêt maakde. Het gaf ouch de stèlle wönsj in het Rienlandj tot de liberale keuning van het Belsj, Leopold I mesjiens de kroen vaan dit nuie Duutslandj kós kriege. Lèmbörg moch twie aofgevaerdigde nao dees Nationaal Vergadering vaan den Duutse Bondj in Frankfurt sture. Me kies dös neit zoezeer veur Duutslandj oêt leefde mer mie vaanwaege de 'ideologie'. Daonaeve waor Lèmbörg es territoriale einheid nag neit zoe awd en waor vaan ein Lèmbörgse identiteit ouch nag neit ech sprake. Op 12 mei woort Scherpenzeel in beij kiesdistricte, Remunj en Valkeberg, es vertaegewoordiger gekaoze. Scherpenzeel kaos der veur Remunj te vertaegewoordige. Bie ein twiede verkezing in kiesdistric' Valkeberg kump der hier Alexander Schoenmaeckers oêt de bös, ouch eine separatis'. Beij hiere pleite in Frankfurt veur de Lèmbörgse zaak, Lèmbörg mós ontjbonge weure vaan Nederlandj en zèlfstandjeg, deil gaon oêtmake vaan den Duutse Bondj. Den Duutse Bondj waor het heij mèt eins. Scherpenzeel woort in november 1848 ouch gekaoze veur den Twiede Kamer in Den Haag. Mer haer nump de benumming neit aon. Daomèt wèlde haer de aondach vèstige oppen aofsjeidingwönsj vaan Lèmbörg. Pas wienie den Twiede Kamer ziech ein posisie innaom euver het Hertogdom Lèmbörg kós haer ouch zien lidmaatsjap aonnumme. Dennoch bleif het stèl; der woorte geine rèchtege stappe óngernaome. De Nationaal Vergadering in Frankfurt had zèlf meh loezege mach en den Twiede Kamer óngernaom ouch neit väöl. Teläörgestèld numme Scherpenzeel en Schoenmaeckers op 14 mei 1849 óntslaag es parlemintslid in Frankfurt. Het Frankfurter Parlemint hèlt evels zèlf ouch gein standj en den awwen Duutse Bondj woort in juni hersteld. Oêtèndelik deur de machstrijd tösse Pruusje en Oesteriek vèlt den Duutse Bondj oêtein in 1866. Lèmbörg ès vaanaof daan gein deil mie vaan Duutslandj en daomèt vervèlt de naom Hertogdom Lèmbörg. Lèmbörg woort ein volwaordege provins vaan Nederlandj. Op 14 fibberwarie 1872 euverleijd Scherpenzeel te Vlorp.