Haan

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Veure stad in Duutsjlandj, zuuch: Haan (Duutsland).

'nen Haan is 'ne menneliken hoon; 't vruike hètj 'n hin en 't jónk e kuke. 't Gedraag en uterlik van 'nen haan versjiltj zich waezelik van det van 'n hin.

Uterlik

Hanen óngersjeie zich al hieël vreug van hinne. Det kan aanhandj de volgendje puntje:

Hane zeen meistes get grótter es hinne;
Hane höbbe döks anger en sjoonder kluueren es hinne. Wen d'n haan en de hin 'tzelvendje gekluuerdj zeen is 't vaerekleid vannen haan döks get glanzendjer;
Hanen höbbe lang halssiervaere, stertvaere (sikkelvaere) en zaalsiervaeren oppe rögk;
De kamb, oearlelle en kinlelle van hane zeen ouch grótter en felder van kluuer es bie hinne;
Hane höbbe späör aan häör puuet, neet te verwarre mitten achtertieën.

Gedraag

Hanen höbben 'n sterke netuurlike neiging toet territoriumverdeidiging det door luuj wuuertj geëxploiteerdj in hanegevechte. Sómtieds waere metaal späör of sjaermetskes bevestig ane späör die hane van netuur höbbe. Inne meiste lenjer zeen hanegevechte verbaoje.

'nen Haan claimp zie territorium door te krejje. d'n Haan begintj hiemit es d'r óngevieër 14 waeke aad is. Hane krejjen euver 't algemein 's mörges vreug. Dit kump neet dore opkóms vanne zón, meh dore biologische klok. Mit sómmige rasse mit 'ne verlingdje krejroop, wie de Bergse krejjer, waere krejwèdstrieje georganiseerdj.