Genk
- Dit artikel is gesjreve in 't Nuër Bokrikers. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Genks, es te dit dialek sjpriks.
| Stad Genk | |
|---|---|
| |
| Geografie | |
| Gewês | Vlaondere |
| Provinse | Limburg |
| Arrondissemint | Hasselt |
| Geografisse koördinòte | 50°57' N.B. 5°30' O.L. |
| Groête | 87,85 km² |
| Bevolkeng (Bron : NIS) | |
| Populaase (01/07/2004) | 63.598 |
| Manne Vrollie |
31.393 (49,36%) 32.205 (50,64%) |
| Bevolkengsdichthid | 723,90/km² |
| Politiek | |
| Burgemiester | Wim Dries (CD&V) |
| Bestuur | CD&V - Pro-Genk |
| Ziëtels CD&V Pro-Genk VLD Vlaams Belang PVDA NV-A |
18 7 1 3 3 7 |
| Övrig | |
| Postkoêd | 3600 |
| Telefon regionommer | 089 |
| website | [http://www.dialectingenk.be/ |
Genk es de twiede gruêtse sjtad èjn Belsj Limburg. Et es vöral gekant döe dir ræke miejn estôre, mit de vör de sjtad belaângrieche sjtienkoulmîêjn.
No wor Genk geplòg dör hoêg werklooshid, e gevolg van de sjlojtenge van de mîêjn ejn d'jòre '70 en '80. Genk haa zich herpak mit de hàve an d'Albertkanaal te gebrœche vör groete bedraajve, mo no Ford Genk 3000 man haa onsjlaage kome de probliêm nog ne kiä na boeve. Hoewel laank gekant as e vörbilt vör d'integraase en zin multi-kulturalitæt, begosse do miejr etniese problîêm t'onstòn onner de jögd, dör hoegere kriminalitæd en konkerrense.
Belaangræke plakke
[bewirk | brón bewèrke]- Oupe-luch-musee van Bokrik, mit sjpieltœn en gerekonstructierde ouw sjtad
- Domin Kattevennen, mit et Europlanetarium (e groet astronomis rekreaasecenter en teleskoep)
- Viejl kirke en moskeë (woönner de groetste moskee ejn Bels)
- De mîêjn van Wintersjlaag, Wateschæ en Zjwarbirg, dej no worre omgebòwd tot oupe-luch-museêr.
- Natuurgebiêj de Maten en Park Midden Limburg.
- cristalarena, woeda KRC Genk sjpielt.
Gènkers dialek
[bewirk | brón bewèrke]Et Genker dialek es verdiejld ejn drej gruupe :
- Et Genker dialek sensu stricto
- Et Bokriks dialek
- Et Nuër-Bokriks dialek
Genkerse minse hemme nò wel nowe ejnvloede gehad van zin miejnverleije. Zu had Genk eige aksènte gekriëge dèj nomòl ni ejn dees striejk vörkoeme.
Zu hed Genkers nò e spesjòl plak, umda et up't gehuuër aaf onner de Benrather Linie læch se ligge.
E belaangræch punt es och da van de jögd nèj zoeviël minse nog plat kalle, ma een æge semi-dialek hemme tot lieve gebraach, da vie ni onner Limburgs konne plekke, ma da wel gesjproche wor dör e groet diël van de jögd van Beringe tot Moasmechele. Et wor soms et Now Genkers genumd.
Inkele tiepis Genkerse veraanerenge.
- K > CH : de k veraanert miejr ejn de ch dan in aaner plakke in Bels Limburg.
- S* > SJ* : be ilke S as ieste letter veraanert dej in SJ (och : SCH > SJCH)
- ZW > ZJW : et gebeur och be de ZW klaânk.
- R > r : de r es vòk hiejl zaach œtgesprooche, bekans nèj hörbòr.
- IJ > AI : em plak van op aaner plakke veraanert de IJ ni ejn IE, mo in AI (Æ).
- UI > OI (Œ)
Vör miejr te begræpe ven wa hie stit, git no de paazj van et gebrœch dialek.
| Belsj Limburg | |
|---|---|
|
Alleke | As | Audsberge | Berringe | Bilze | Bóggetj | Bree | Dilse-Stokkem | Diepenbik | Genk | Gingelom | Ham | Haëmet-Achel | Hasselt | Hechtel-Eksel | Herk | Herstap | Heuze-Zolder | Hiër | Hoeiselt | Hôle | Hôtele-Helichtre | Kinder | Kotsoeve | Laoneke | Leopolsbörch | Leume | Loeën | Loei | Lommel | Mechele | Mezeik | Noërekirke | Pelt | Peer | Riems | Sintruin | Tóngere | Voere | Wille | Zietendaol | Zonneve |