Chaparral

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Chaparral is e biotoop mit 'n kènmirkendje vegetaasje die veural in Californië en 't naordelik deil van 't Mexicaans sjiereilandj Baja California veurkump.

De naam chaparral kump van 't Spaans waord chaparro, det mèntj "lieëge, greunblievendjen eikebós".

Chaparral kump veural veur in gebiede mit e mediterraan klimaat mit heite, druueg zomers en zaachte, raengenechtige wintjers. Kwa vorm is 't vegetaasjetuup vergeliekbaar mitte maquis oet 't Middellandjs Zieëgebied. 't Besteit oet tej, huiterige struuk mit klein, hel blajer die de verdamping inne druuege zomer bepirke. Chaparral haet döks zón toew begreujing det t'r óndoordringbaar is veur groeate bieëster en miense.

De plantje vanne chaparral höbbe zich aangepas aan periodiek optraejendje brenj; e percès det me scarificere neump. De struuk en buim höbben 'nen diekke sjors enne klein zejlinge óntkene snel inne esj nao brandj; de esj deent es plantjaetesstoffe. Ómdet dees bósbrenj innen twintjigsten ieëf tieëntaal aan jaore lang zeen bestri-jje, vergaordje zich dao druueg hout en anger branjbaar matterjaal. Door blitsinslaeg kónne zoea enorm brenj óntstaon. Daonaeve raakdje dees gebiede inne jaore sevetig bewóndj door luuj. Hiedoor krege dees groeate brenj 't karakter van 'n ramp, dewiel 't ieëre e normaal ecologisch versjiensel waas in e meistes ónbewóndj gebied.