Bróns

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Stökker verwaerdj bróns.

Bróns is 'n legering van kaoper en tin. Meistes zitj 't gehaldje aan tin tösse de 10 de 30%. De kluuer is ruuetsig, meh wie mieë tin is toegeveug, de gaelsiger die wuuertj. Traditioneel gezeen is bróns 't derdje aedelmetaal; wen einen 'n derdje plaats behaoltj bekump t'r de brónze medaalje.

De periood worin väöl metale veurwirper oet bróns woorte gemaak neump me waal de brónstied. Bróns is 't ieëste metaal (op inkel ieëre veurwirpe van inkel kaoper oet 't neolithicum nao) det dore miens woort vervaerdig. 't Vervóng stein, mit naam vuurstein. Bróns kènmirk zich es e tej en kórroozjebestenjig matterjaal det zich good lieëntj mit bewirk te waere. Brónze veurwirpe waere meistes gegaote. Allewiel wuuertj bróns veurnamelik nag toegepas in kirkklök en standjbiljer.

Me mót bróns neet verwarre mit messing; det is 'n legering van kaoper en zink. Messing is ieëre gruuengaelsig en roeadgaelsig en wiejer get doeffer inne kluuer. Wen bróns verwaertj wuuertj 't aevel doeffer en get mieë gruuenbluitsig inne kluuer.