Brees (Belsj Limburg)

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Brees (Belsj Limburg). Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Ouch in Nederlands Limburg weurt e Brees dialek gesproke; zuug Brees (Nederlands Limburg)

't Brees (wi-j det hi-j besjrieëve is) is 't dialekt van de Belsj-Limburgse plaats Bree en (bi-j ûtbreiing) e paar plaatse in de ómgaeving. 't Weert tot de Maaskempese dialekte geraekendj.

Könmerke[bewirk | brón bewèrke]

Vocale[bewirk | brón bewèrke]

Wi-j 't hieël nuurduuste van de provincie haet Bree en ómgaeving de (Uust-)Limburgse, en neet de Brabantse, vocale. Hi-jduur zaet men book (neet boek), neet (neet nie(t)), ti-jd (neet tijd/taed) en hûs (neet huis/häös).

Bree ligkt nog zjust in 't Belsj-Limburgs óntróndingsgebeed. Dat wiltsj zègke det alle gerónde viervocale hi-j, wi-j in 't gruutste deil van de provincie, rigoureus óntrónd waere. Riegelmaoteg verleipt det zuu: äö weert ae, eu weurt ee, ö weurt è, u weurt i en ui weurt ei. Dao zeen ael vael gevalle buu-in de verandering neet zuu riegelmaotig verleipt. Det kan leie tot wuurdpare die vier spraekers van ander dialekte ónherkönbaar zeen, wi-j book - beekske. 't Verkleinwuurd beekske haet zich óntwikkeld ût 't auwer *beukske. Dit perces treft ouch vraemde waerd: nateer "natuur".

Consonante[bewirk | brón bewèrke]

Bree ligkt nog in 't mouilleringsgebeed. Dat wiltj zègke det de cluster -nt in -ntj verandert: róndj, bandj, kantj. Wi-j de meiste dialekte in 't nuurde van de provincie óntbrikt de t-deletie. De -t op 't löste van e wuurd weert dus gewuun ûtgespruke: echt, gestumd.

Bree ligkt, wi-j hiel Belsj Limburg (eszjust Voere óp Moelinge nao), ten weste van de Panninger Linie, zuudet men hi-j slecht, smi-jte en staon köntj (in plaats van sjlecht etc.). 't Ligkt ael waal weer ten uuste van de Panninger Seitenlinie: Waerd di-j in 't Standaardnederlands möt sch- beginne, höbbe hi-j sj- (sjaol, sjaop, sjuun).

Grammaticaal grenze[bewirk | brón bewèrke]

In Bree is, wi-j in 't hieël uuste van de provincie, 't wuurdsje de/dich bewaard geblieëve.

Literatuur[bewirk | brón bewèrke]

R. Schoofs, Woordenboek van het dialect van Bree en omgeving. Bree, 1988, 21996

Externe link[bewirk | brón bewèrke]

Wikipedia
Wikipedia
De Limburgse Wikipedia haet ouch artikele in 't Brees (Belsj Limburg).