Besjtek

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Besjtek op ein riejke

Mèt 'n besjtek (in 't Nederlandjs bestek, ouch dèkser couvert geneump) wirt 't handjgereij ('t gesjeër) bedoeld dat me gebroek biej 't bereije, 't servere mer sjpeciaal veur 't aete van voedsel en dan mèt name in de Westerse waereld. In de hujige Europese kultuur besjteit 't aetbesjtek oet metse, versjètte en laepele.

Samesjtèlling van ein besjtek

Besjtek gebroek op de RMS Titanic

Ein oetgebreijd besjtek besjteit in de regel oet:

• taofelmetse, taofellaepele, taofelversjètte
• dessèrtmetse, dessèrtlaepele, dessèrtversjètjes (get kleiner van formaat es de veurige, dessèrtlaepele zint get angesj es koffielaepelkes en theelaepelkes, want ze zin groater)
• koffielaepelkes, taart-versjètjes (kleiner es dessèrtlaepele of dessèrtversjètte)
• vösjversjètte en vösjmetse, eventueel aangevöld mèt eine vösjsawslaepel (ouch waal gourmetsawslaepel geneump)

Zoa is ein complete besjtek, al nao gelang dit meë oetgebreijd is, verkriegbaar in 24-deilige tot waal 127-deilige oetveuring.

De laepel en 't mets woorte al in de middeleëuwe gebroek mer pas in de renaissance woort 't gebroek van de versjèt Italië gangbaar.

Matterjaal

Metaal

Biologisch aafbraekbaar besjtek gemaak van zètmael en polyester

't Meiste besjtek veur gebruuk in hoes wirt gemaak oet edelsjtaal, metse zint meistal deils of gans van molybdeenlegeringe, die baeter sjerp blieve. In de horeca wirt ouch Roesvriej sjtaol gebruuk, dat veurdeiliger is mer minder glanzetig is es edelsjtaol.

Ein metaal dat väöl gebruuk wirt is zilver, dat aevel oxideert door contact mèt de lóch en regelmaotig gepóts mot waere, tenziej 't wirt in sjpeciaal besjtekkoffersj wirt gedoan, veurzeen van anti-aansjlaagdook. Ouch bekènd is verzilverd besjtek, dat 'ne verzilverde laog is op 'ne óngergróndj van edelsjtaol of alpaca. Ouch dit oxideert, mer haet 'ne kortere laevesdoer en is veurdeiliger es zilver. Bekènde merke van verzilverd of massief zilver besjtek zint Van Kempen en Begeer, Keltum, Robbe & Berking, Christofle, Kyra ten Cate, WMF, Wilkens, Auerhahn, Wiskemann, Puiforcat, Oneida.

Kunssjtof

Allewiel besjteit d'r ouch besjtek gemaak van kunssjtoffe. Dat wirt dan meistal gebruuk es wegwerpbesjtek. De lètste óntwikkeling is 't biologisch aafbraekbaar besjtek.