Arkeltaore

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

250px 't princiep van 'ne arkeltaore

'ne Arkeltaore (ouch waal bekènd ónger de name erkertaore, arkel, sjpietaore, paeperbös of sentinel) is 'n róndj, euverhangend täöreke dat van de 12e tot en mèt de 16e eëuw aan of op 'n moer of vestingwal van aw verdedigingswerke woorte geboewd. 'ne Arkeltaore woort dèks op de hook van tweë gevels aangebrach, mèr koosj ouch in 't midde van 'ne gaevel geplaatsj zeen. De arkeltaore waas meistal van relatief klein formaat en deende ter besjerming van de sjildwach. Door 't vrieje oetzich op de ómgaeving van 't vestingwerk waas de taore teves 'n oetsjtaekend observatiepuntj veur wachters.

Arkeltäörekes waere dèks oetgerös mèt sjeetgate en kantele. Zoagaar aan de awtste verdedigingswerke oet de Middeleëuwe zint arkeltäörekes geboewd. Eugène Viollet-le-Duc numt in ziene "Dictionnaire raisonné de l’architecture française du XIe au XVe siècle" aan dat dees eësjte arkeltaores van hout ware gemaak en dat die allein mèr in tieje van aorlog aan de moere woorte vasgemaak.

Es veurbeeld van 'n geboew in Limburg mèt arkeltaores kènt 't Kesjteël Sjaloen in Oud-Valkeberg waere gezeen. Bie dit geboew is zoawaal op de heuk es ouch in ’t midde van de gaevel 'ne arkel aangebrach. Ouch kesjteël Terworm haet versjillende arkeltaores.

Fotogalerie

• 
  Arkeltaore biej de Taore van Belem
• 
  Arkeltaore biej 't kesjteël do Queijo in Porto
• 
  Arkeltaore biej 't fort van São João Baptista de Esposende - Guarita
• 
  Arkeltaore biej 't Paleis van Justitie in Laon
• 
  Arkeltaore biej 't kesjteël van Joux
• 
  Arkeltaore van 't Yenikale fort in Kerch op de Krim
• 
  Arkeltaore biej 't Kesjteël Élisabeth, Jersey
• 
  Arkeltaore oet de 16e eëuw biej de fortificaties van de sjtad Avalon in Frankriek
• 
  Arkeltäöreke biej Kesjteël Grasbrook in Bor, Limburg, Nederlandj
• 
  Kesjteël Terworm biej Heërle mèt zien arkeltaores
• 
  Kesjteël Sjaloen biej Valkeberg mèt zien arkeltaores