Aerdfraes
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Sint-Joasters. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'n Aerdfraes wuèrtj gebroeke veur 't bewirke vanne landjboewgróndj. In taengestèlling toet ploge vindj gein kieërendje gróndjbewirking plaats, meh wuèrtj de gróndj dooreingereurdj. Gewasresten en organische mès waeren aevel neet dore gróndj gemingk, meh waal d'rónger gebrach. In ein gróndjbewirking wuèrtj de gróndj zejklaor gemake.
't Fraeze vanne gróndj kan naodeilig zeen veure baomstructuur, zeker es ónger nate ómstenjigheje wuèrtj gefraes. De gróndj wuèrtj namelik fien verchreumeldj en kleigróndj kan mekkelik waere versmeerdj.
'n Fraes besteit oet 'nen as worop mets, die zeen ómgebaogen anen toep, of häök zeen gemonteerdj. Dore róndjdrejjendjen as smiete de metser of häök de gróndj nao veur taengen e blaad wodoor de gróndj wuèrtj verchreumeldj. Zowaal de drejsnelheid vannen as es de veurtgangssnelheid van 't mesjien kónne waere verangerdj. 'n Hoag drejsnelheid en 'ne lankzeme veuroetgank gaeve de fienste verchreumeling.
Gróndjfraes
[bewirk | brón bewèrke]'n Gróndjfraes kan klein of groat zeen. 't Gèf zelfriejendje fraesmesjiender, mesjiender die loupendj mitte handj waere bedeendj en mesjiender die door 'nen trèkker waeren aangedreve. Daonaeve gèf 't mesjiender worachter versjillige gereidsjep, wie 'n fraes of ploog, kónne waere vasgemake.
Hakfraes
[bewirk | brón bewèrke]Mit 'n hakfraes wuèrtj 'n hieël oppervlekkige gróndjbewirking toegepas en ze is veural gemèndj veure bestriejing van 't ónkroed; es 't e kroed betröf mit 'ne rootstek den is 't effèk averechs. 'n Hakfraes wuèrtj waal door 'ne benzienmoater aangedreve, meh me mót euvere los-gewooldje gróndj loupe veur 't mesjien te besture.
Erpelfraes
[bewirk | brón bewèrke]Mit 'n erpelfraes waere de rögke veur erpelplantje gemake. Dit mesjien is 'n alternatief veure erpelaanaerder.