Bekiek brón van Árse en Velde

{{dialek|Lòms}}
{{ExGemeinteNL
|naam=Árse en Velde
|vaan=[[Plaetje:Arcen en velden vlag.svg|100px]]
|waope=[[Plaetje:Arcen en velden wapen.svg|80px]]
|locatie=[[Plaetje:LocatieArcenEnVelden.png|280px|Ligking vaan Arcen en Velden binne de aw gemeintegrinze]]
|begin=1817
|ènj=2010
|nuuj=[[Venlo]]
|provincie=Nederlands Limbörg
|hoofplaats=Árse
|km2=42,03
|water=1,07
|inwoeners=8.681 <small>(11-2009)</small>
|deechde=216
|lies=Lies van burgemeisters van Árse en Velde
}}

'''Árse en Velde''' (Nederlandse naam '''Arcen en Velden''') is 'n gewaeze [[gemeinte|geminte]] in [[Nederlands Limburg|Noord-Limburg]], get te noorde van [[Venlo]]. 't Oppervlak bedroog 42,03 km² en op 1 [[januari]] [[2004]] woende heej 8.870 minse, waorvan 5.190 in [[Velde]].

De geminte bestón oet de kèrne:
* [[Árse]] (Arcen)
* [[Lóm]] (Lomm) 
* [[Velde]] (Velden) 
en de [[gehuch]]te en [[buurtsjap]]pe:<br>
* [[De Hasselderhei]] (Hasselderheide)
* [[Schandele]] (Schandelo)
* [[Brandemolen]]
* [[Bong]]
* [[Genooi]] (gedeiltelik)
* [[Hanik]]
* [[Hasselt (Venlo)|Hasselt]]
* [[De Krosselt]]
* [[Lingsfort]]
* [[Veld (Venlo)|Veld]]
* [[Vilgert]]
* [[De Voort]]
* [['t Vorst]]. 

Árse is de noordelikste plaots woar 't [[Limburgs]] gesproke wuurt (zeej [[Árses]]); boave Árse goan de betoningslien en de du(dich)/gij grèns [[Duitsland]] in. 't Inkele kilometers noordeliker [[De Loj]] (Wellerlooi), in de gemeinte [[Baerge]], haet 'n [[Kleverlands]] dialek.

De dreej dörpskerne ligge allemoal in 'n langgerekte baan van noord noar zuud neave de N271 (Riekswaeg). 
 
==Waope==
{{dialeksec|Mestreechs}}
't Waope in de tabel heet de gemeinte vaanaof 24 augustus 1977 gedrage. 't Liet ziech zoe [[heraldiek|umsjrieve]]:

:Gedeild: I. In sinopel (''greun'') 'n gekanteelde poort vaan goud (''geel''), bestoond oet e middegedeilte en twie zijtories, allemaol gedèk mèt in bel oetloupende puntdaker en aon weerskante vaan 't poortdaak 'ne veendelmas vaan goud, volges de brokingsdiagonaol gesjuind vaan goud en lazuur (''blauw''); II. in goud 'ne paolsgewijs gezatten eiketak mèt vief blaajer en twie eikele vaan sinopel; in de sjèldpunt e gedeild sjèld: a. in lazuur 'nen dobbelstartegen umgewende liew vaan goud, getóngk en genageld vaan keel; b. in goud 'ne liew vaan sabel, getóngk en genageld vaan keel. 't Sjèld gedèk door 'n gouwe kroen vaan drei blaajer en twie perele.

Daoveur had de gemeinte sinds 1889 e waope boe-op d'n eiketak oontbraok, 't veld vaan de poort mèt korenaore waor bezejd en de twie veendelkes nao boete weze.

't Rechterdeil (links veur de beziener) stèlt Árse veur. D'n awwe sjepebaank veurde 't waope mèt de poort al sinds d'n daartienden iew. 't Latiens woord veur 'poort' is ''arx''; 't is dus e [[sprekend waope]]. Ouch de korenaore of d'n eiketak zien sprekend en verwieze nao Velde; dit lèste symbool is op e [[zegel]] oet [[1460]] trökgevoonde. 't Bijsjèldsje is vaan 't hertogdom [[Gelre]] en weurt vaanajds al geveurd; ietot Árse ind vieftienden iew oonder Gelders gouvernemint kaom, stoont op die plaots al 't sjèlde vaan [[Buren]], boe Árse daoveur oonder veel.<ref>[http://www.ngw.nl/heraldrywiki/index.php?title=Arcen_en_Velden Heraldry of the World - Arcen en Velden]</ref>

==Historie==
Árse en Velde woort in [[1817]], kort nao de inlieving in 't [[Keuninkriek vaan de Nederlen]], gestiech oet de aw sjepebenk Árse en Velde; 't dörp Lóm heet ummer oonder Árse gevalle. Op 1 januari [[2010]] woort Árse en Velde touwgeveug aon de gemeinte [[Venlo]].

===Historische inwoenertalle===
{|
|- valign=top
|
{| class=wikitable
! Jaor !! Aontal !! Greuj (gans Limbörg)
|-
| 1830 || 1.547<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1830_00_B.xls Volkstèlling 1830]</ref> || --
|-
| 1840 || 1.599<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1840_00_S11.xls Volkstèlling 1840 - Limbörg]</ref> || +3,4% ''(5,6%)''
|-
| 1849 || 1.681<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1849_06_H2.xls Volkstèlling 1849 - Hertogdóm Limbörg: gemeintesgewijs indeiling vaan de provincie]</ref> || +5,1% ''(+4,3%)''
|-
| 1859 || 1.798<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1859_01_H3A.xls Volkstèlling 1859 - Plaotseleke indeiling]</ref> || +7,0% ''(+4,4%)''
|-
| 1869 || 1.976<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1869_01_H4A.xls Volkstèlling 1869 - Feiteleke of getèlde bevolking in eder gemeinte vaan 't riek]</ref> || +9,9% ''(+4,5%)''
|-
| 1879 || 2.020<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1879_05_H1.xls Volkstèlling 1879 - Limbörg: plaotseleke indeiling]</ref> || +2,2% ''(+7,0%)''
|}
|
{| class=wikitable
! Jaor !! Aontal !! Greuj (gans Limbörg)
|-
| 1889 || 2.124<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1889_13_H1.xls Volkstèlling 1889 - Limbörg]</ref> || +5,1% ''(+6,8%)''
|-
| 1899 || 2.038<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1899_11_H1.xls Volkstèlling 1899 - Limbörg]</ref> || -4,0% ''(+10,2%)''
|-
| 1909 || 2.309<ref>[http://www.volkstelling.nl/nl/volkstelling/imageview/VT190901T/index.html Volkstèlling 1909 - Plaotseleke indeiling]</ref> || +13,3% ''(+17,8%)''
|-
| 1920 || 2.919<ref>[http://www.volkstelling.nl/nl/volkstelling/imageview/VT192001T/index.html Volkstèlling 1920 - Plaotseleke indeiling]</ref> || +26,4% ''(+32,6)''
|-
| 1930 || 3.352<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1930_01_T1.xls Volkstèlling 1930 - Plaotseleke indeiling]</ref> || +14,8% ''(+25,1%)''
|-
| 1947 || 4.316<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1947_B1_T.xls Volkstèlling 1947 - Plaotseleke indeiling]</ref> || +28,8% ''(+24,2%)''
|}
|
{| class=wikitable
! Jaor !! Aontal !! Greuj (gans Limbörg)
|-
| 1956 || 5.155<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/WT_1956_B1_T.xls Woeningtèlling 1956 - Veurnaomste gegeves per gemeinte]</ref> || +19,4% ''(+27,3%)''
|-
| 1960 || 5.506<ref>[http://www.volkstelling.nl/nl/volkstelling/imageview/VT196002T1/index.html Volkstèlling 1960 - Bevolking vaan gemeintes en oonderdeile vaan gemeintes]</ref> || +6,8% ''(+7,4%)''
|-
| 1971 || 6.720<ref>[http://www.volkstelling.nl/nl/volkstelling/images/pdf/VT_1971_B1A_T.pdf/VT_1971_B1A_T.pdf Volkstèlling 1971 - Plaotseleke indeiling]</ref> || +22% ''(+13,9%)''
|-
| 2004 || 8.870 || +32%
|-
| 2009 || 8.681 || -2,1%
|}
|}

* '''Opmerking''': De ciefers veur 1971 zien op ganse vieftalle aofgerund. [[Significante ciefers|Gelèt]] op 't rillatief klein aontal inwoeners zien daorum de greujciefers die mèt dees gegeves zien berekend neet exacter es ganse percinte.


;[[Indexciefer|Rillatief oontwikkeling]] vaan 1830 tot 1971
(''x''<sub>1830</sub>=100)<br>
<timeline>                                                
ImageSize  = width:755 height:330                        
PlotArea   = left:40 right:10 top:10 bottom:20            
TimeAxis   = orientation:horizontal                       
AlignBars  = justify                                       
Colors =                                                
  id:gray1 value:gray(0.9)                           
                                                  
DateFormat = yyyy                                 
Period     = from:1830 till:1971                 
ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1830
                                    
PlotData =                          
  bar:600 color:gray1 width:1       
  from:start till:end             
  bar:500 color:gray1              
  from:start till:end            
  bar:400 color:gray1           
  from:start till:end         
  bar:300 color:gray1       
  from:start till:end
  bar:200 color:gray1
  from:start till:end
  bar:100 color:gray1
  from:start till:end
  bar:0 color:gray1                   
                    
LineData =       
  layer:front    
  points:(40,70)(90,73) color:blue  width:1 #1830-40 index 100-105,6
  points:(90,73)(135,75)    color:blue  width:1 #1840-49 index 105,6-110,2
  points:(135,75)(185,77)   color:blue  width:1 #1849-59 index 110,2-115,0 (nao bove aofgerund vaan 114,9...)
  points:(185,77)(235,80)   color:blue  width:1 #1859-69 index 115,0-120,2
  points:(235,80)(285,84)   color:blue  width:1 #1869-79 index 120,2-128,7
  points:(285,84)(335,89)   color:blue  width:1 #1879-89 index 128,7-137,1
  points:(335,89)(385,96)   color:blue  width:1 #1889-99 index 137,1-151,1
  points:(385,96)(435,109)  color:blue  width:1 #1899-1909 index 151,1-178,2
  points:(435,109)(490,138) color:blue  width:1 #1909-20 index 178,2-236,4
  points:(490,138)(540,168) color:blue  width:1 #1920-30 index 236,4-295,7
  points:(540,168)(625,204) color:blue  width:1 #1930-47 index 295,7-367,2
  points:(625,204)(670,242) color:blue  width:1 #1947-56 index 367,2-443,0
  points:(670,242)(690,258) color:blue  width:1 #1956-60 index 443,0-475,6
  points:(690,258)(745,291) color:blue  width:1 #1960-71 index 475,6-541,5
  points:(40,70)(90,72) color:green width:1
  points:(90,72)(135,74) color:green width:1
  points:(135,74)(185,78) color:green width:1
  points:(185,78)(235,84) color:green width:1
  points:(235,84)(285,85) color:green width:1
  points:(285,85)(335,89) color:green width:1
  points:(335,89)(385,84) color:green width:1
  points:(385,84)(435,95) color:green width:1
  points:(435,95)(490,114) color:green width:1
  points:(490,114)(540,128) color:green width:1
  points:(540,128)(625,159) color:green width:1
  points:(625,159)(670,187) color:green width:1
  points:(670,187)(690,198) color:green width:1
  points:(690,198)(745,237) color:green width:1

</timeline>

Greun: Gemeinte Árse en Velde<br>
Blauw: Provincie Limbörg

==Rifferenties==
<references/>
{{commonskl|Category:Arcen en Velden|Árse en Velde}}

[[Categorie:Gewaeze gemeintes in Nederlands Limburg|Arse en Velde]]
[[Categorie:Venlo|Arse en Velde]]