Bekiek brón van Wèt

{{Dialek|Mestreechs}}
'n '''Wèt'''<ref>vaan 't [[Aajdnederlands]]e ''witut'', zuuch: https://www.mestreechtertaol.nl/dictionair/mst/w%C3%A8t</ref> of 'n '''lex'''<ref>vaan 't [[Latien]] woord veur "legaol", mer oetindelek ouch vaan 't [[Indo-Europees]] ''legō'' wat zoeget wie "verzaomele" meinde; 't woord "lex" riffereerde vaan orizjien dus nao get wie "verzaomeling vaan reigels", zuuch: https://institucional.us.es/revistas/habis/44/01%20Elwira%20Kaczynska.pdf</ref> riffereert nao 'ne reigel boe me ziech aon zou motte hawwe. 't Ligk evels hendeg aon de konteks wie me 't begrip wèt zou motte interpretere.

* [[Wèt (juridisch)]]: De gesjreve reigels vaan 't [[rech]]. 't Neet volge vaan zoe'n jurdisische wèt zal woersjijnlek oetloupe tot [[straof]] binne 'n maotsjappij
* [[Wèt (weitesjappelek)]]: Vasgestèlde fenoneme es gevolg vaan bepaolde versjijnsele die es universeel en oonveraanderlek weure besjouwd. 't Volge vaan zoe'n wèt is dus neet de vraogstèlling. 't Idee vaan 'n weitesjappeleke wèt is tot alles in de natuur ziech al hilt aon dees wèt.

== Religie ==
'n Wèt kin ouch rifferere nao 'ne reigel binne 'n bepaolde [[religie]]. Boete die religie weurt zoe'n wèt meistes neet erkènd en gevolg, tenzij de specifieke religie genog [[polletiek]] [[mach]] heet um ouch aanders- en neet-geluivege te euverhierse. Religieus wètte weure door de religies zelf meistes gezeen es vasgestèlde wètte vaan [[God]] die, zjus wie 't begrip in de weitesjappe, universeel en onveraanderlek zien:
* Veur de [[Joededom|Joedse]] wèt, zuuch [[Thora]]
* Veur de [[Christendom|Christeleke]] wèt, zuuch de [[Biebel]] en mèt naome de [[Tien geboje]] wie geneump in [[Exodus]] en [[Deuteronomium]]
* Veur de [[Islam]]itische wèt, zuuch de [[Sharia]] es intrensiek deil vaan de [[Koran]]

't Idee tot religieuze wètte allein binneshoes mage weure touwgepas mer neet vaanoet de polletiek mage weure touwgepas op de gans maatsjappij, steit centraol in 't [[secularisme]]. Allewijl is 't secularisme, in minder of groeter maote, touwgepas in [[Noord-Amerika]], [[Europa]], [[Oceanië]] en bepaolde len in [[Afrika]] en [[Azië]]. Secularisme - 't begrip tot de polletiek wèt los vaan de religieus wèt steit - weurt allewijl gezeen es centraol veur modern [[democratie]]ë mer weurt ouch in versjèllend aander systeme touwgepas, wie 't [[communisme]] en in versjèllende vörm vaan 't [[fascisme]].

== Rifferenties ==

[[Categorie:Wètte|*]]