Bekiek brón van Wèk

{{Dialek|Mofers}}
[[File:Vicia unijuga0.jpg|thumb|[[Prachwèk]] (''[[Vicia unijuga]]'').]]
'''Wèk(ke)''' (''Vicia'') is e [[geslech (taxonomie)|plantjegeslech]] oeten óngerfemielje ''[[Papilionoideae]]'' vanne [[roewvogelbloomsfemielje]] (''[[Leguminosae]]''). 't Geslech kump mit zoeaget 140 saorte veur in gemaesigdje streke van 't naordelik halfróndj en in [[Zuud-Amerika]].

Wèkke zeen kroedechtige plantje, meistes mit renk womit ze naoberige plantje beklumme. De name ''wèk'' en ''Vicia'' zeen etymologisch verwantj mit 't Letiens wirkwaord ''viere'' "wikkele" of "binje". De vröchte zeen [[peul]]e.

d'n [[Akkerboean]] of [[haofboean]] (''[[Vicia faba]]'') wuuertj al hieël lang verboedj veure miensjelike consumptie. Ze is de ènsigste aetbaar boean die van netuur veurkump innen [[Aje Werreld]]. 'n Aantaal aan wèksaorte, wie [[voorwèk]] (''[[Vicia sativa]]'') enne [[bóntje wèk]] (''[[Vicia villosa]]''), zeen op väöl plaatsen oppe welt in cultuur es vieëvoor. De plantje binje stikstof oete lóch en zeen daodoor ouch hieël gesjik es greunbemister en veur 't perducere van plantjaerdige kómpós. De zäöj waere dökker gebroek in vogelvoor.

== Saorte ==
De volgendje saorte kómme veur in Nederlandj en op 't Belsj.

* [[Bóntje wèk]] of [[zandjwèk]] (''[[Vicia villosa]]'')
* [[Bóswèk]] (''[[Vicia dumetorum]]'')
* [[Doevewèk]] of [[ringelwèk]] (''[[Vicia hirsuta]]'')
* [[Ertwèk]] (''[[Vicia pisiformis]]'')
* [[Gaele wèk]] (''[[Vicia lutea]]'')
* [[Haofboean]], [[akkerboean]] of [[paersboean]] (''[[Vicia faba]]'')
* [[Hawèk]] (''[[Vicia lathyroides]]'')
* [[Hègkewèk]] (''[[Vicia sepium]]'')
* [[Heiwèk]] (''[[Vicia orobus]]'')
* [[Krejjewèk]] of [[vogelwèk]] (''[[Vicia cracca]]'')
* [[Linsewèk]] (''[[Vicia ervilia]]'')
* [[Mösjewèk]] (''[[Vicia tetrasperma]]'')
* [[Prachwèk]] (''[[Vicia unijuga]]'')
* [[Stinkendje wèk|Stinkendjen]] of [[stieve wèk]] (''[[Vicia tenuifolia]]'')
* [[Voorwèk]] (''[[Vicia sativa]]'')
* [[Wèklinse]] (''[[Vicia articulata]]'')

== Taxonomie ==
* [[Riek (biologie)|Riek]]: ''[[Plantae]]'' ([[plantje]])
** [[Stam (biologie)|Stam]]: ''[[Embryophyta]]'' ([[landjplantje]])
*** [[Klas (biologie)|Klas]]: ''[[Spermatopsida]]'' ([[zaodplantje]])
**** [[Clade|Klaad]]: [[bedèkzäöjige]]
***** [[Clade|Klaad]]: [[nuuj twieëzaodlobbige]]
****** [[Clade|Klaad]]: [[Fabide]]
****** [[Orde (biologie)|Orde]]: ''[[Fabales]]''
******* [[Femielje (biologie)|Femielje]]: ''[[Leguminosae]]'' ([[roewvogelbloomsfemielje]])
******** [[Óngerfemielje]]: ''[[Papilionoideae]]''

[[Categorie:Wèkke| ]]