Bekiek brón van Sjotland

{{dialek|Mestreechs}}
'''Sjotland''' is 'ne staot mèt eige parlemint in 't noorde vaan [[Groet-Brittannië]]. 'r Maak deel oet maak vaan 't [[Vereineg Keuninkriek]] (VK). Op force vaan de wèt in 't VK, is Sjotland e volweerdeg [[land]]. Boete 't VK erkènt evels geinen inkele staot dees regio es zoedaoneg. Te zuie grens Sjotland aon [[Ingeland]].

== Geografie ==
Sjotland besteit oet geografisch drei deile: de [[Uplands]], de zuieleke heuvele; de [[Lowlands]], de relatief diechbevolkde vlaker len in 't midde, en de [[Highlands]], 't bergland in 't noorde, wat 't groetste oppervlak besleit meh hendeg dun bevolk is. Neve 't vasteland kint Sjotland nog minstens drei archipelle: de [[Hebride]], de [[Orkney-eilen]] en de [[Shetlandeilen|Shetland-eilen]]. Sjotland is deil vaan 'n aw bergformatie oet 't [[Paleozoïcum]]. Erosie heet gezorg veur depe klove, die dèks tot mere oetgreujde. 't Dudelekste veurbeeld daovaan is [[Loch Ness]], tientalle kilometers laank en 230 meter deep.

Sjotland heet [[Edinburgh]] es hoofstad. [[Glasgow]] is evels de groetste stad. Aander stei zien [[Aberdeen]], [[Dundee]] en [[Stirling]].

== Historie ==
In de aajdheid woort Sjotland bewoend door de [[Picte]], die de [[Roemeine]] noets onderwerpe kóste. In de [[zèsde iew]] vele de ([[christendom|christeleke]]) Sjotte oet Ierland 't land binne en verdreve de Picte nao de hoeglen. Wie vaanoet 't zuie ouch [[Angele]] kaome opdringe, vestegde de meiste [[Kelte]] (Sjotte én Picte) ziech in de Hoeglen. Nao väöl oonderling twiste tösse keuninge en [[clan]]s lökde 't [[Kenneth MacAlpin]] de Sjotse troen te bezètte en de [[Noormanne]] te were, die evels wel de Shetland- en Orkney-archipel bezatte.

In [[1290]] waor 't keuningshoes oetgestorve en plaotsde de Ingelse keuning 'ne nuie keuning op de Sjotse troen: [[John Balliol]]. In [[1295]] sloot deze mèt [[Frankriek]] en [[Noorwege]] e verboond tege Ingeland, wat de Sjotte op Ingelse bezetting kaom te stoon. In [[1306]] kaom 't land daotege in opstand, oonder [[Robert the Bruce]], dee in [[1334]] de oonaofhenkelekheid wis te herstèlle.

In [[1603]] woort keuning [[Jacobus de VI van Sjotland]] keuning [[Jacobus I van Ingeland]], door e verstandshouwelek en 't touwval tot 't hoes [[Tudor]] in manneleke lijn oetstorf. Zoe begós de [[Stuart]]-periode in Ingeland. De twie len waore nog 'n iew oonaofhenkelek vaanein en allein in [[personeel unie]] vereineg, mer in die unie kraog Ingeland ummer mier de euverhand en in [[1706]] woorte de parleminte vaan Ingeland en Sjotland oontbonde en 't [[Vereineg Keuninkriek]] opgeriech, mèt 't machcentrum natuurlek in Londe.

In [[1999]] woort 't Sjots parlemint nui opgeriech, nao e referendum in opdrach vaan [[Tony Blair]].

== Cultuur en Toerisme ==
Sjotland is cultureel in twie gebiede in te deile: de Lowlands en de Highlands (de Uplands hure cultureel tot de Lowlands). In de diechbevolkde Lowlands sprik me vaanajds [[Sjots]], in de Highlands [[Sjots Gaelic]], al weure bei door 't [[Ingels]] bedreig. 't Gaelic is nog 't dominants op de Hebride.

De Highlands stoon bekind um de erfstökker vaan hun Keltisch cultuur, wie [[doedelzak]]ke, [[tweed]], [[whisky]] en de traditioneel [[kilt]]s. Väöl Sjotte zien nationalistisch en gebruke dees kinmèrke es nationaal symbole. Ouch [[Halloween]] en [[Hogmanay]] höbbe hun orizjien in Sjotland. 't Toerisme is 'n veurnaome bron vaan inkomste.

[[Categorie:Vereinig Keuninkriek]]