Liewemeule

Dit artikel is gesjreve in 't Gelaens. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Mestreechs, es te dit dialek sjpriks.

right De Leëuwemeule of Meule van Clemens, Mesjtreech

De Leëuwemeule, ouch waal Meule van Clemens geneump nao de lètste meulenaer dae in dees meule wirkzaam waas, is 'n middesjlaagmeule gelaege in Mesjtreech op de rechteroever van de zudelike tak van de revier de Jeker.

Ligking van de meule

De meule ligk gegroepeerd mèt nog tweë anger veurmaolige watermeules die direk hietaengeneuver gelaege zint op de lènker revieroever aan de Sint Pietersjtraot. Dees meules woorte de Óngesjte Neusjtadtmeule en Baovesjte Neusjtadtmeule geneump, de lètste ouch bekènd ónger de naam Hofkensmeule. De Leëuwemeule waas vreuger bènne de vesting Mesjtreech mèt zien tweë waterrajer de groatste graan- en loajmeule op de Jeker. Doordat de meules zoa kort naeve ein en taengeneuver mekaar gelaege ware, goof dit, ouch ómdat d'r versjillende eigenaere ware vreuger dèks aanleiding tot gesjille euver de waterverdeiling, veural in druig sezoene went de wateraanveur beperk waas. Zie kaome tot 'n ènvoudige oplossing van hun gesjil en besjlisde dat de eine daag de meules op de rechteroever zouwe male en de volgende daag de meule op de lènkeroever.

Historie

De meulegeboewe datere deils oet de 16e en deils oet de 18e eëuw. In de Leëuwemeule is 'ne gevelsjtein gemetseld dae 't jaortal 1694 vermeldj. Dit is aevel 't jaor wo-in de meule woort herboewd. 't Geboew is opgetrokke oet mergelsjtein, Naamse hèlsjtein en baksjtein en 't meëredeil van de gevels is wit gesjilderd. Rame, deure en asgate hèje hèlsjteine ómliestinge. Op de topgevel sjtóng vreuger 'n sjteine beeld van 'ne leëuw, vandao de naam Leëuwemeule.

In 't begin van de 19e eeuw waas de meule mèt 't aangrenzende hoes 't eigedóm van de Ermetaofel van Sint Servaas. De bekènde Mesjtreechse meulenaer Gilles Loneux heel de meule in erfpach, de pach kaom ten gooje aan de erme die door dees Ermetaofel woorte óngersjteund. In 1839 kaom de meule in aopebare verkoup en erfpachter Gilles Loneux, dae al eigenaer waas van de Nekummermeule, de Meule van Lombok en de Weijermeule op Bonnefanten, woort de nuuje eigenaer. Nao ziene doad woort de meule verkoch wonao de eigenaere mekaar sjnel opvolgde. In 1898 woort de Gemeinte Mesjtreech de eigenaer, mèr verkoch ze 'n jaor later aan de Mesjtreechse meulenaer Hendrikus Hubertus Clemens, nao wae de meule later woort geneump. In 't zelfde jaor nog woort door häöm, mèt toesjtömming van de Provincie 't waterwerk vernuujd, heel erg taenge de zin in van Hendrik Coopman, eigenaer van de lieëger gelaege loojmeule aan de Vief Köp. De meule van Clemens waas ómsjtreek 1900 de ènnige meule in daen hook die nog maalvaerdig waas. 't Besjtaonde houte gangwerk woort vervange door 'n iezere mèt 'n waterraad mèt 'ne middellien van 6,7 maeter en veurzeen van eine op de gevel aansjlutende gemetselde ómboew mèt 'n panne-zadeldaak.

Later gebruuk

In 't lètste aorlogsjaor en in de periood nao de bevriejing in 1944-1945 drèjde 't maalbedrief op de Clemensmeule op ziene top ómdat de meule 'n groat aandeil hèj in de sjtedelike voedselveurzening. Nao 1950 woort ze vriewaal neet meë gebruuk en in 1956 woorte alle activiteite sjtopgezat, wonao de meule danig in verval raakde. Poginge in 't begin van de jaore zestig óm de waterkrach te gebruke veur elektriciteitsopwèkking hèje gein succes, aevemin es de poginge óm 't geboew 'n anger functie te gaeve zónger ingriepende oetwendige verangeringe. Pès 1965 bleef de meule in bezit van de erve Clemens.

Zuug ouch

Brónne, externe links