Kesjteël Bethlehem
- Dit artikel is gesjreve in 't Gelaens. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Mestreechs, es te dit dialek sjpriks.
Kesjteël Bethlehem is gelaege in de Mesjtreechse wiek Lummel. 't Kesjteël is óngerdeil van de Landgoederenzone Maastricht - Meerssen.
Besjrieving van 't kesjteël
[bewirk | brón bewèrke]'t Kesjteël besjteit oet veer vleugele geboewd óm 'n bènneplaatsj, die toegankelik is via 'n sjteine bagbrök. Op de bènneplaatsj is in de euvergank tösje de zuudvleugel en de oasvleugel 'ne inpandige, achkantjige traptaore oet de 19e eëuw zichbaar. De oasvleugel is 'n eclectisch heërehoes geboewd door Louis Beguin en haet 'n euverdek balkón op geetiezere kolomme. D'r zint nog restante oet de 16e en 17e eëuw in 't hujige heërehoes oet de 19e eëuw trök te vènje. Op de euvergank tösje de oasvleugel en de noordvleugel is 'ne groate rónje taore dae sjtamt oet de middeleëuwe. De noordvleugel is van origine 'ne haof oet de 17e eëuw. In 1956 is 't kesjteël gerestereerd. 't Ganse complex is wit gesjilderd en gepleisterd.
Gesjiedenis
[bewirk | brón bewèrke]De oarsjpróng van kesjteël Bethlehem geit trök tot de 13e eëuw. Al in 1288 woort 't es 'casteel Limale', ofwaal 'kesjteël van Limmel', vermeldj es taore. In dae tied verovert Hertog Jan I van Brabant 't es hae óngerwèg is nao Woeringen wo de beroemde Slaag van Woeringen plaatsjvóndj. Toen 't kesjteël in de 14e eëuw in hènj kaom van de Duutsje Orde, leet die 't in 1651 ingriepend verboewe. Saer hèt 't kesjteël Bethlehem en is 't gedegradeerd tot 'heërlik hoes'. De naam Bethlehem is waarsjienlik gebruuk es taengehanger van 't in de directe ómgaeving gelaege kesjteël Jerusalem.
Beweuners
[bewirk | brón bewèrke]Hoewaal 't kesjteël oarsjprónkelik Valkebergs bezit waas, beleënde hertog Jan III van Brabant 't kesjteël in 1318 aan Eustachius de Limmale. In 1331 kaom 't in bezit van de Duutsje Orde en later, in 't begin van de 16e eëuw, voogde de femilie 't Zievel häör bezittinge in Lummel hie-aan toe. Commandeur Van den Biesen was 'ne regelmatige beweuner van 't hoes. Van 1690-1707 bewoonde Hendrik van Wassenaar-Warmond 't kesjteël es landjscommandeur. In 1797 woort 't kesjteël door de Franse bezètters es kirkelik domeingood verbeurd verklaord en verkoch, wonao d'r diverse eigenaere volgde.
Recent gebruuk
[bewirk | brón bewèrke]In de Tweëde Waereldaorlog is 't kesjteël gebruuk es óngerkómme van de Nationale Jeugsjtorm, de jeugbewaeging van de Nationaal-Socialistische Beweging. Allewiel maak 't complex deil oet van de Hoge Hotelschool Mesjtreech.