Kaolmonoxied

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Sint-Joasters. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Kaol(stof)monoxied of kaoledamp is 'n anorganische verbinjing van zoerstof en kaolstof mit de formuul CO; 't óntsteit ónger anger door ónvólstenjige verbranjing van kaolstof. Kaolmonoxied is vergiftig, kläörloas en räökloas en hiedoor hièl gevièrlik.

't Gaas is vergiftig doordet 't zich väöl sterker aan roaj bloodkläörstof (hemoglobine) bindj es zoerstof, wodoor 't hemoglobine gein zoerstof mièr kan verveure. Ómdet kaolstof vreuger in de vorm van steinkaol 'n wichtige brandjstof waas veur 't verwurme van hoezer, wobie dökker óngelökke veurkómme bie slech-óngerhaoje sjaorstein en kachele, steit kaolmonoxied ouch bekèndj es kaoledamp; gooj lóchaafveur kan zón óngelökke aevel mekkelik veurkómme.

Ouch rouke kan 'n effèk höbbe op de wieväölheid aan kaolmonoxied in 't blood; roukers höbbe dao namelik mièr van in 't blood.